PCI Express – poznaj możliwości złącza PCI Express

Poradniki Eksperta

PCI Express (w skrócie PCI-E) jest połączeniem gwarantującym szybkie przesyłanie danych oraz umożliwiającym podłączanie karty rozszerzeń do komputera. Ten rodzaj złącza jest powszechnie dostępny i występuje w zdecydowanej większości płyt głównych komputerów stacjonarnych będących w sprzedaży. Prezentowany standard jest następcą dobrze znanych, starszych magistrali PCI czy AGP. Oczywiście, żeby nie było zbyt łatwo, złącze PCI Express (Peripheral Component Interconnect Express) występuje w kilku wariantach konstrukcyjnych, o czym także opowiemy. Zapamiętać musisz jedno – gniazdo PCI-E jest obecnie najszybsze i oferuje największą przepustowość.

Podstawowa klasyfikacja złącz PCI-E dotyczy przede wszystkim ilości pinów. I w ten sposób do dyspozycji mamy:

PCI-E x1 – 18 pinów z każdej strony, złącze jednoliniowe
PCI-E x4 – 32 piny na stronę, złącze czteroliniowe
PCI-E x8 – ośmioliniowe złącze, 49 pinów z każdej strony
PCI-E x16 – 82 piny na stronę, złącze szesnastoliniowe.

W fazie testów ugrzązł także standard PCI-E x2, który nigdy nie został wyprodukowany do sprzedaży. Charakteryzowała go dwuliniowa konstrukcja. Powstało także gniazdo PCI-E x32, które obecnie nie jest dostępne komercyjnie. Po prostu żadne z dostępnych na rynku urządzeń nie potrzebuje aż tak mocnych parametrów, by korzystanie z tego typu było opłacalne i konieczne. Jeśli z jakiegoś powodu musisz podłączyć elementy nie pasujące typami złącza PCI-E, możesz wykorzystać do tego specjalny adapter. Pamiętaj jednak, że w ten sposób ograniczasz „mocniejszy” element do niższego standardu.

Poza przytoczonymi powyżej typami, dostępne są także niestandardowe gniazda dedykowane konkretnym rozwiązaniom. Złącze MiniPCI-Express jest na przykład przystosowane do współpracy z laptopami i notebookami. Odpowiednio zminiaturyzowane złącze pozwala zmieścić je w obudowie urządzeń przenośnych. Standard ten jest o tyle cenny, że pozwala dokonywać wymian uszkodzonych elementów laptopa. Jeśli na przykład karta sieciowa w notebooku była zintegrowana z płytą główną i doszłoby do jej uszkodzenia, nie byłaby możliwa jej zmiana. Ze standardem PCI Express współpracuje również mniej popularny rodzaj gniazd ExpressCard. O złączu AdvancedTCA słyszeli pewnie tylko specjaliści, którzy pracują na komputerach specjalistycznych wykorzystywanych w przemyśle.

Nie tylko rodzaj konstrukcji złącza ma znaczenie. Powinieneś także zwracać uwagę na generację gniazda. Póki co, mamy ich sześć:

PCI-E 1.0
PCI-E 2.0
PCI-E 3.0
PCI-E 4.0
PCI-E 5.0
PCI-E 6.0.

Najbardziej popularne są obecnie wersje 3.0 i 4.0. Najnowszą generacją jest naturalnie 6.0 i jej premiera ma mieć miejsce w 2021 roku. Warto zawracać uwagę na tę informację podczas konfigurowania nowego zestawu komputerowego lub wymiany podzespołów na nowe. Dwie pierwsze generacje korzystały z kodowania 8b/10b, zaś każda kolejna (zaczynając od 3.0) – 128b/130b. Co to oznacza? Na każde przesłane 128 bitów, konieczne jest wysłanie 130. Na pewno dla wielu z Was ciekawsze będą wartości dotyczące przepustowości. Różnice na tym polu są ogromne. PCI-E 3.0 oferuje szybkość transmisji 8 GT/s, zaś 5.0 – aż 32 GT/s!

Siłą gniazd w standardzie PCI-E jest transmisja równoległa. To obecnie najszybsza forma transportowania danych w komputerach stacjonarnych. Warto dodać, że niektóre wersje złącz nie są wykorzystywane w 100 procentach, gdyż karty rozszerzeń (grafika, karta dźwiękowa, itd.) nie wymagają aż takiej przepustowości do prawidłowego działania, nawet pod dużym obciążeniem. Wiele profesjonalnych podzespołów korzysta dopiero ze standardu 4.0, a przecież zapowiedziano już premierę szóstej generacji PCI-E. Choć transmisja równoległa jest niewątpliwie rozwiązaniem znakomitym, to niesie za sobą pewne trudności. Dotyczą one przede wszystkim konieczności zapewniania sporej przestrzeni. Gniazdo PCI-E x16 mierzy niemalże 90 milimetrów. To naprawdę sporo, choć w przypadku komputerów stacjonarnych nie stanowi to aż tak dużego problemu. Musisz jednak pamiętać, że technologiczne trendy nakazują raczej miniaturyzowanie urządzeń, a tu mamy do czynienia z sytuacją odwrotną. Choć pewnie i na to znajdzie się kiedyś rozwiązanie…

Warto byś wiedział, które z podzespołów komputera korzystają obecnie z gniazd PCI-E. To szczególnie ważne w przypadku zakupu nowego PC lub budowy sprzętu samodzielnie. Drogę tę często wybierają gracze i osoby pasjonujące się branżą IT. Z portów PCI Express korzystają naturalnie karty graficzne, dźwiękowe i sieciowe. Możesz w ten sposób podłączyć także dodatkowy procesor, który ma zapewnić dodatkową wydajność. Z gniazd PCI-E korzystają także dyski SSD lub HDD. W ten sam sposób podłączane są zestawy gniazd USB, kontrolery SATA oraz inne urządzenia niezbędne (lub przydatne) do pracy komputera stacjonarnego. Jeśli zmieniasz któryś z podzespołów, sprawdź jakie gniazda oferuje Twoja płyta główna. Nowe elementy powinieneś dostosować właśnie do niej.

Jeśli interesuje Cię jakieś urządzenie i masz pytania dotyczące jego montażu w Twoim komputerze, możesz zwrócić się do nas o pomoc. Czekamy na Ciebie w sklepach stacjonarnych oraz na infolinii.