Jak działa termostat? Jaki model wybrać?

Poradniki Eksperta

Termostat do grzejnika pozwala ustawić optymalną temperaturę pomieszczenia, sprawiając, że w domu czy mieszkaniu nie jest ani za ciepło, ani za chłodno. To idealne rozwiązanie, tym bardziej że instalacja termostatu grzejnikowego przekłada się na mniejsze rachunki za ogrzewanie. To rozwiązanie zarówno praktyczne, jak i ekonomiczne, a dzięki temu, że zużywa się dokładnie tyle energii, ile potrzeba, także ekologiczne. Sprawdź, jak działa termostat oraz czym kierować się przy wyborze.

Najprostszy termostat do grzejnika działa prawie na tej samej zasadzie, co zwykłe pokrętło do kaloryfera - termostat grzejnikowy automatycznie blokuje i otwiera drogę przepływu gorącej wody, tak by uzyskać dokładnie ustawioną temperaturę. Jak działa termostat? Zawór termostatyczny składa się zwykle z dwóch elementów: z zaworu przygrzejnikowego oraz głowicy termostatycznej. To właśnie dzięki niej możliwa jest regulacja temperatury w pomieszczeniu. W głowicy umieszczona jest odpowiednia substancja lub ciecz, która pod wpływem temperatury zmienia swoją objętość, dzięki czemu może otwierać lub blokować zawór przygrzejnikowy. Jeśli temperatura otoczenia spada, ciecz czy też gaz w głowicy zaczyna się kurczyć, umożliwiając większą przepuszczalność zaworu. Analogicznie, jeśli w pokoju robi się zbyt ciepło, substancja rozszerza się, zatykając zawór i uniemożliwia przepływ gorącej wody. Taki specjalny czujnik pozwala bardzo precyzyjnie monitorować i porównywać różnice temperatur pomiędzy pomieszczeniem a ustawieniami kaloryfera, zapewniając optymalny mikroklimat w domu lub mieszkaniu.

Warto zauważyć, że chociaż termostaty do grzejnika stały się bardzo popularne, wciąż często są używane w sposób nieprawidłowy. Dotyczy to przede wszystkim ustawień temperatury. Przyjęło się przekonanie, że ustawienie kaloryfera na 0 oznacza jego wyłączenie, a na 5 szybsze nagrzanie pomieszczenia i w zasadzie jest ustawieniem optymalnym. Jednak to postępowanie błędne z założenia, ponieważ cyfry umieszczone na termostacie grzejnikowym odnoszą się do określonej temperatury:

0 lub * - od 6°C do 8°C: temperatura dyżurowa,

1 - od 12°C do 14°C: temperatura idealna do garażu, korytarza, ganku,

2 - od 15°C do 17°C: zalecane ustawienie na noc,

3 - od 18°C do 20°C: najlepsza temperatura do kuchni,

4 - od 21°C do 24°C: optymalna temperatura do salonu, pokoi dziennych, jadalni, łazienki;

5 - od 25°C do 28°C: tak wysoka temperatura powinna być ustawiana wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, gdy na dworze jest duży mróz lub pomieszczenie zostało wychłodzone.

Drugim, równie często popełnianym błędem jest długotrwałe wietrzenie przy włączonym grzejniku oraz zasłanianie pracujących kaloryferów zasłonami, schnącym praniem lub meblami. Grzejniki łapią temperaturę z najbliższego otoczenia, tak więc kiedy poczują napływ zimnego powietrza z otwartego okna, zaczną grzać mocniej, aby wyrównać temperaturę pomieszczenia, ale chociaż staną się gorące, całe ciepło ucieknie przez okno, przez co takie działanie zupełnie mija się z celem. Druga sytuacja jest bardzo podobna. Przykryty kaloryfer, grzejnik konwektorowy, halogenowy czy każde inne tego rodzaju urządzenie nie spełni swojej funkcji, ponieważ ciepło, zamiast rozprowadzać się po pomieszczeniu, będzie kumulować się na tych powierzchniach, które znajdują się najbliżej, czyli na praniu, zasłonie czy szafce. Poza tym przysłonięty grzejnik nie odczytuje poprawnie temperatury z otoczenia, zatem tym bardziej nie może działać poprawnie. Warto o tym wiedzieć i nie marnować energii cieplnej, za którą się płaci.

Wiemy już, jak działa termostat, czy jednak mamy świadomość, gdzie jest on niezbędny? Termostat do grzejnika sprawdzi się zarówno w małych, jak i dużych powierzchniach mieszkalnych. Metraż w zasadzie nie ma znaczenia. Większe znaczenie ma natomiast sposób ogrzewania. W mieszkaniach w bloku z centralnym systemem ogrzewania termostat grzejnikowy pozwoli precyzyjnie dostosować temperaturę otoczenia, a przy tym zaoszczędzić na rachunkach. Przy mieszkaniach o większych powierzchniach z pewnością świetnie sprawdzi się inteligentny termostat grzejnikowy, aby cieszyć się mieszkaniem czy nawet domem w wersji smart, wystarczy nanieść odpowiednie ustawienia na programator lub w nowszych urządzeniach skonfigurować wszystkie zawory za pomocą aplikacji w smartfonie. Takie rozwiązanie jest proste, a przy tym bardzo wygodne, tym bardziej że ustawienia ogrzewania można ustalić w systemie dobowym i tygodniowym.

O ile jednak grzejniki z termostatem zdają egzamin przy centralnym systemie ogrzewania, o tyle niekoniecznie znajdują zastosowanie w domach, gdzie za ogrzewanie odpowiada zazwyczaj piec lub kocioł z fabrycznie zamontowanym termostatem. Ponieważ za regulację temperatury i tak odpowiada osobne urządzenie, instalacja termostatów grzejnikowych wydaje się zbędna. Zamiast nich można wziąć pod uwagę dodatkowe rozwiązania - aby dogrzać jedno (czy też kilka) z pomieszczeń w domu wolnostojącym przydatna może okazać się farelka elektryczna, termowentylator, grzejnik na podczerwień lub grzejnik halogenowy.

Na rynku dostępnych jest wiele różnych termostatów grzejnikowych, nie każdy z nich będzie pasował do każdego kaloryfera. Dlatego przed decyzją, jaki termostat do grzejnika wybrać, warto sprawdzić dokładnie specyfikację techniczną danego termostatu i określić, czy parametry w niej zawarte odpowiadają parametrom domowych grzejników. Poza danymi technicznymi warto także uwzględnić funkcjonalność konkretnego urządzenia. Niektóre z nich posiadają łączność Wi-Fi lub Bluetooth, dzięki czemu pozwalają sprytnie sterować całym system cieplnym. Jednak to kwestia drugorzędna, najważniejsze jest wybranie odpowiedniego rodzaju termostatu, a więc odniesienie się do:

rodzaju zaworu - zawory do grzejników mogą być zasilane bocznie (zawór prosty lub kątowy) lub od dołu,
rozmiaru gwintu - gwint zaworu musi dokładnie pasować do wewnętrznego gwintu głowicy termostatycznej,
materiału wykonania zaworu,
możliwości przepływowych zaworu - ten parametr określany jest za pomocą współczynnika kv. Przy małych kaloryferach wartości kv mogą być mniejsze, w dużych grzejnikach konieczny jest zawór z wysokim przepływem,
rodzaju głowicy termostatycznej - tańsze i prostsze głowice termostatów do grzejnika mogą kosztować nawet kilkanaście złotych. Spełniają podstawowe funkcje, pozwalają skutecznie zarządzać temperaturą w mieszkaniu, ale wymagają pewnej interwencji - są ustawiane manualnie, więc każdorazowo muszą być ustawiane w zależności od zmienności panujących warunków.

Dla niektórych takie rozwiązanie może okazać się wystarczające. Dla innych, dla których liczy się praktyczne podejście, lepsze mogą okazać się głowice termostatyczne bardziej funkcjonalne, na przykład z wyświetlaczem elektronicznym, programem otwartego okna, funkcją przeciwmrozową, system programowania tygodniowego i zdalnym zarządzaniem. Tak zaawansowane technologicznie termostaty do grzejników zapewniają wysoki komfort użytkowania, ale bardzo często mają także wysoką cenę.