Fotografia makro – jak robić zdjęcia makro?

Jeśli posiadamy aparat kompaktowy ze stałym obiektywem, być może jest też on wyposażony w funkcję lub tryb makro. Kompakty na ogół mają dużą głębię ostrości. Dla wielu fotografujących makro jest to zaleta, ponieważ głębia ostrości w tych zdjęciach jest bardzo mała, wręcz minimalna. Gdy włączymy tryb makro lub super makro, aparat ostrzy z pewnej odległości. W zależności od aparatu, jest ona różna i może wynosić 5, 2, a nawet 1 cm i właśnie na taką odległość trzeba zbliżyć obiektyw do przedmiotu, by zrobić zdjęcie. Nie będzie to łatwe, gdy chcemy na przykład fotografować płochliwe owady. Pomocne mogą być akcesoria dodatkowe – soczewki makro lub konwertery, pod warunkiem, że można je do kompaktu dołączyć. Wybierając kompakt do fotografii makro, warto znaleźć model ultra zoom, czyli z obiektywem o dużym zakresie ogniskowych. Zmieniając ogniskową obiektywu w łatwy sposób można regulować powiększenie, czyli odwzorowanie. Im większa ogniskowa obiektywu, tym odwzorowanie większe. Tryb makro w aparacie kompaktowym najczęściej oznaczony jest ikoną kwiatka.

Lustrzanki to osobny rozdział w fotografii makro. Nawet z obiektywem standardowym, lustrzanka może stać się interesującym narzędziem do makrofotografii. Wiele aparatów, także lustrzanek, wyposażonych jest w narzędzia programowe, które wspomagają fotoamatora – to najczęściej tryb sceny. Po wyborze trybu makro dostajemy do ręki możliwość fotografowania obiektów w powiększeniu. Podobnie, gdy aparat zostanie ustawiony w tryb pełnej automatyki – na zielony kwadracik – aparat sam „zrozumie” nasze intencje, gdy skierujemy obiektyw na fragment rzeczywistości i zbliżymy się na tyle, by zdołał uchwycić ostrość.

Obiektyw standardowy w lustrzance wystarczy także wtedy, gdy zaopatrzymy się w odpowiednie akcesoria. Takim rozwiązaniem są pierścienie pośrednie, które montuje się między obiektyw i aparat. Dzięki zwiększeniu odległości od matrycy zmniejsza się najkrótsza odległość przedmiotowa – im więcej pierścieni, tym bardziej można zbliżyć się do fotografowanego obiektu. Najczęściej są to trzy pierścienie o różnej grubości: 13, 21 oraz 31 mm. Można łączyć je ze sobą tak, by uzyskiwać w sumie siedem różnych odległości: od 13 do 65 mm. Korzystając zatem ze wszystkich trzech pierścieni naraz, ze stałoogniskowym obiektywem 50 mm f/1,8 uzyskamy skalę odwzorowania równą 1,3:1. Użycie pierścieni pośrednich niesie ze sobą jeszcze jeden, istotny problem. Otóż bardzo przydają się styki do przekazywania informacji z obiektywu do korpusu – bez tego prostsze lustrzanki mogą całkowicie odmówić współpracy, a zatem także pierścienie pośrednie powinny być wyposażone w takie styki. Na przykład w aparatach Canon EOS przysłona sterowana jest elektronicznie za pomocą styków na obiektywie – domyślnie jest otwarta maksymalnie, co oznacza, że bez problemu wyostrzymy, ale nie będziemy mogli sterować głębią ostrości. Podobnie jest w przypadku mocowania Nikon F – pierścień wyposażony jest w mechanizm przeniesienia sterowania przysłoną. Brak tego przeniesienia może skutecznie uniemożliwić poprawne wyostrzenie obrazu. Trzeba brać też pod uwagę, że pierścienie pośrednie powodują spadek ilości światła padającego na matrycę. W takiej sytuacji trzeba odpowiednio zmodyfikować czas migawki lub czułość ISO.

Pierścień odwrotnego mocowania działa na nieco podobnej zasadzie, jak pierścienie pośrednie. Taki pierścień ma za zadanie oddalić środek pola obrazowania od matrycy, co doprowadzi do zwiększenia skali odwzorowania i zmniejszenia minimalnego dystansu ostrzenia. Pierścienie odwrotnego mocowania, podobnie jak pośrednie, nie mają elementów szklanych, w związku z czym nie wpływają bezpośrednio na jakość obrazu uzyskiwanego przez dany obiektyw. Pierścienie odwrotnego mocowania mogą być łączone z pierścieniami pośrednimi, co przy odpowiedniej konfiguracji pozwoli na dodatkowe zwiększenie skali odwzorowania.

Innym rozwiązaniem stosowanym w makrofotografii jest mieszek makro. To najczęściej harmonijkowa tuba o przekroju kwadratowym lub kołowym, z jednej strony zakończona pierścieniem bagnetowym, który mocuje mieszek do aparatu – z drugiej strony mocuje obiektyw. Po zamontowaniu mieszka makro pomiędzy obiektywem a korpusem lustrzanki, oddalamy obiektyw od aparatu, jednocześnie zwiększając skalę odwzorowania. Po ustawieniu odległości wyciągu możemy ją w każdej chwili płynnie zmienić, na przykład w zakresie od 29 do 135 mm, aby idealnie dostosować skalę odwzorowania. Jest do dużo szybsze i wygodniejsze rozwiązanie, niż rozmontowywanie pierścieni pośrednich. Mieszki makro nie posiadają soczewek, nie ma więc obawy o pogorszenie jakości optycznej zestawu, nawet stosując obiektywy wysokiej klasy.