Zdaniem eksperta
Rodzaje kadrów w fotografii
2022-09-30
Format kadru fotograficznego, jeszcze z czasów fotografii na kliszach, zdeterminowany był wielkością klatki filmu: kadr pionowy, poziomy i kwadratowy. Oczywiście z różnymi wariantami wielkości klatki – od filmu małoobrazkowego, przez film 120, aż po klisze wielkoformatowe.
Fotografia cyfrowa nie tylko przejęła rodzaje kadrów z fotografii analogowej, ale dzięki swej technologii twórczo rozbudowała. Aparat cyfrowy ze względu na wielkość matrycy światłoczułej rodzaje kadrów rozszerzył, zmieniając ich proporcje.
Kadr w fotografii to nie tylko format klatki filmu czy matrycy – to także technika zwracania uwagi na temat obrazu środkami, którymi fotograf dysponuje na planie zdjęciowym. Czasami kadrowanie może dodać bałaganu do ujęcia i sprawić, że stanie się ciasne i mało czytelne – ale innym razem może to być różnica między zwykłym, a oszałamiającym ujęciem.
Rodzaje kadrów – korzyści z kadrowania zdjęć
- podanie kontekstu zdjęcia – na przykład wykadrowanie sceny za pomocą łuku może powiedzieć coś o miejscu, w którym się znajdujesz, dzięki architekturze łuku, albo umieszczenie listowia na pierwszym planie ujęcia może dać poczucie przebywania na łonie natury,
- nadanie obrazom poczucia głębi i warstw – kadrowanie ujęcia stawia coś na pierwszym planie, co dodaje ujęciu dodatkowy wymiar.
- skierowanie oka w stronę głównego punktu skupienia,
- zaintrygowanie widza. Czasami to, czego nie widać na obrazie, wciąga tak samo, jak to, co jest na nim widoczne. Umiejętne kadrowanie, które sprawia, że osoby oglądające Twój obraz zastanawiają lub wyobrażają sobie, co kryje się poza kadrem, może być całkiem skuteczne.
Rodzaje kadrów fotograficznych – kompozycja
Obok kompozycji i zasady trójpodziału, kadrowanie jest jednym z kluczowych elementów fotografii, które każdy fotograf powinien znać. Kadrowanie w fotografii odnosi się do techniki przyciągania uwagi do obiektu na zdjęciu poprzez blokowanie innych części obrazu czymś w scenie. Ramki kadru mogą znajdować się na środku obrazu lub wzdłuż jego krawędzi. Mogą obejmować wszystkie cztery boki zdjęcia lub tylko jedną, lub dwie krawędzie obrazu. Kadr może być wykonany z różnych przedmiotów i form, a fotografowie często używają gałęzi, tuneli, łuków, okien, a nawet ludzi do wykonania ramki kadru.
Ogólnie rzecz biorąc, istnieją cztery różne typy elementów, których można użyć do stworzenia kadru w ujęciu: architektoniczne, naturalne, geometryczne kształty oraz światło/cień:
- architektoniczne: czyli wykorzystanie budynków lub elementów budowlanych. Architektura zapewnia jedne z najłatwiejszych elementów do kadrowania zdjęć. Drzwi, łuki i okna tworzą naturalną przestrzeń otworów, przez które możemy się skupić na temacie;
- naturalne: to wykorzystanie elementów ze środowiska naturalnego. Przyroda daje wiele ciekawych możliwości oprawy ujęcia: gałęzie drzew, kwiaty, ściany skał, formacje piaskowcowe. Wszystkie je można wykorzystać do kierowania wzrokiem. Możesz nawet użyć elementów pogody, takich jak deszcz lub mgła;
- kształty geometryczne. Do stworzenia kadru można wykorzystać dowolne kształty. Koła, kwadraty i prostokąty są najbardziej oczywiste, ale rzadko najciekawsze;
- kadry stworzone przez światła i cienie. Zarówno światło, jak i cień można wykorzystać do kadrowania. Czasami są tak proste, jak rzeczywisty kształt uformowany wokół sceny – jak fotografowanie obiektu w cieniu ramy okna. Innym razem mogą działać podobnie jak winieta.
W rzeczywistości kadrowanie jest techniką trudną do wykonania i najlepiej będzie, gdy nie jest nadużywana. Jednak kadrowanie może zapewnić kontekst dla zdjęcia i powiedzieć widzom coś o osobie lub miejscu, w którym zostało wykonane. Albo może stworzyć iluzję głębi, trzeciego wymiaru lub różnych warstw na zdjęciach.
Umiejętne kadrowanie zdjęć wywodzi się wprost z wszelkich zasad kompozycji obrazu – z zasady trójpodziału czy linii prowadzących.
Dobrym pomysłem jest przyjrzenie się całości kompozycji – czy obraz jest skomponowany tak, jak byś chciał? Czy obraz jest wystarczająco skupiony na głównym temacie? Jeśli nie, nie bój się go nieco przyciąć. Piękno pracy z cyfrowymi plikami obrazów polega na tym, że możesz eksperymentować, a jeśli nie podoba Ci się to, co otrzymujesz, możesz zacząć od nowa i spróbować jeszcze raz. Tak więc komponuj z rozwagą i różnorodnością, a następnie przycinaj, aż uzyskasz arcydzieło, które sobie wyobraziłeś, gdy naciskałeś spust migawki.
Rodzaje kadrów – kwestia proporcji
W fotografii współczynnik proporcji reprezentuje relację między szerokością a wysokością obrazu. Może być wyrażona jako liczba, po której następuje dwukropek, po której następuje inna liczba, na przykład 3:2.
Proporcje obrazu są często określane przez kształt kliszy aparatu albo czujnika obrazu, który praktycznie zawsze jest prostokątny. Najczęstsze współczynniki proporcji nowoczesnych matryc do aparatów cyfrowych to 3:2 i 4:3. Wszystkie nowoczesne lustrzanki pełnoklatkowe i APS-C mają matryce o proporcjach 3:2, podczas gdy 4:3 jest popularnym wyborem wśród smartfonów, Mikro Cztery Trzecie i niektórych producentów aparatów średnioformatowych.
Współczynnik proporcji nie reprezentuje fizycznego rozmiaru obrazu ani jego wymiarów w pikselach – odnosi się tylko do stosunku jego szerokości do jego wysokości. Gdy proporcje są wyrażone w dwóch liczbach oddzielonych dwukropkiem, pierwsza liczba zazwyczaj odnosi się do poziomej strony obrazu, podczas gdy druga liczba odnosi się do pionowej strony. Na przykład 3:2 oznacza obraz poziomy przechwycony w orientacji poziomej, podczas gdy 2:3 odnosi się do obrazu pionowego przechwyconego w orientacji pionowej.
Rodzaje kadrów fotograficznych – według współczynnika kształtu – jakie można dziś znaleźć w fotografii:
- 1:1 – niektóre średnioformatowe aparaty filmowe oferowały proporcje 1:1. Jednak żaden z nowoczesnych aparatów cyfrowych nie ma kwadratowych czujników, a tylko niektóre aparaty oferują opcję 1:1 jako opcję w menu;
- 5:4 – współczynnik proporcji 5:4 jest dość powszechny w wielko- i średnioformatowych aparatach filmowych;
- 3:2 – większość lustrzanek cyfrowych, aparatów bezlusterkowych i aparatów kompaktowych ma czujniki 3:2, bez względu na rozmiar czujnika. Współczynnik proporcji 3:2 został spopularyzowany przez film 35 mm i jest obecnie najbardziej rozpowszechniony w fotografii;
- 4:3 – średni format, Mikro Cztery Trzecie, większość smartfonów i niektóre aparaty typu kompaktowego mają czujniki 4:3;
- 16:9 – najpopularniejszy obecnie format wideo. Nie jest to popularny format w fotografii, ale niektóre aparaty udostępniają go jako opcję przycinania;
- 3:1 – powszechnie używany do wydruków panoramicznych.
Jak dostosować proporcje? Możesz to zrobić na dwa różne sposoby. Pierwszy sposób to skorzystanie z menu aparatu, a drugi to oprogramowanie do przetwarzania końcowego. Podczas gdy większość aparatów przycina obrazy do pożądanego współczynnika podczas robienia zdjęć w formacie RAW, niektóre aparaty przycinają tylko obrazy JPEG, zachowując obrazy RAW w natywnym współczynniku proporcji bez względu na to, na co je zmienisz.
Te poradniki mogą okazać się pomocne
