Dysk SSD – co to jest i co daje? | Poradnik Media Expert

Poradniki Eksperta

Przeglądając specyfikację komputerów spotkasz się z takim określeniem jak dysk SSD. Co to oznacza? Jest to nośnik pamięci trwałej podobny do dysku twardego. Jednak znacząco różni się od niego pod względem konstrukcyjnym, co wpływa także na jego cechy takie jak szybkość pracy czy sposób działania. Z tego też powodu sprawdzi się on w wielu zadaniach, w których do tej pory HDD nie radziły sobie najlepiej. W dużym uproszczeniu dysk SSD jest po prostu szybszym i odporniejszym następcą znanego od lat „twardziela”. Jeśli jednak interesuje Cię co sprawia, że oferuje tak dużą wydajność, to koniecznie zapoznaj się z naszym poradnikiem. Z niego najlepiej dowiesz się, co daje dysk SSD.

Karty pamięci oraz pendrive’y są z nami na rynku już od wielu lat i mają cechę wspólną z dyskami SSD. Wszystkie te nośniki wykorzystują kości pamięci flash NAND. Ich pracą zarządza wbudowany w dysk SSD kontroler, odpowiadający m.in. za to, aby dane były zapisywane równomiernie na wszystkich układach pamięci i aby wykazywały one podobne zużycie. Dyski SSD mają wiele marek, ponieważ zarówno pamięci jak i kontrolery pochodzą od niezależnych dostawców, a następnie są składane przez producentów.

Obecnie komórki pamięci są najczęściej wykonane w technologii 3D NAND. Wyposażony w nie jest każdy nowoczesny dysk SSD. Co to oznacza? Technologię tę określa się czasem również jako V NAND. Polega ona na warstwowej budowie komórek pamięci. W zależności od modelu dysku czy typu komórek, warstw może być 72, 96, a nawet 144. Producenci stale pracują nad zwiększeniem ich liczby. Rozwiązanie to przynosi bowiem liczne korzyści. Przede wszystkim, na mniejszej powierzchni można zapisać więcej danych. Są one także trwalsze, efektywniejsze energetycznie oraz oferują większą wydajność. Oprócz tego, dzięki nim, dyski SSD mogą być po prostu tańsze, a Ty w korzystniejszej cenie nabędziesz nośnik zapewniający większą ilość miejsca na dane. To m.in. wykorzystanie komórek pamięci 3D NAND pozwoliło na stworzenie nośników o dużej pojemności, która obecnie dochodzi nawet do 8 TB.

Dysk SAMSUNG 870 Evo 500GB SSD

249 00 zł

Dysk SAMSUNG 980 500GB SSD

259 00 zł

Dysk GOODRAM CX400 256GB SSD

89 99 zł

Dysk GOODRAM CX400 512GB SSD

149 99 zł

Dysk CRUCIAL MX500 500GB SSD

189 00 zł

Cena z kodem

249,00 zł	Cena przed kodem
199,99 zł	Najniższa cena

To jednak nie jedynie różnice jakie występują pomiędzy komórkami pamięci, ponieważ na rynku są ich aż cztery rodzaje – SLC (Single Level Cell), MLC (Multi Level Cell), TLC (Triple Level Cell) oraz QLC (Quad Level Cell). W układach typu SLC można zapisać jeden bit danych, a w MLC już dwa bity. W TLC oraz QLC są to odpowiednio trzy i cztery bity w jednej komórce pamięci. Ze względu na swą trwałość oraz wydajność, najdroższe są pamięci SLC i obecnie stosuje się je praktycznie tylko w nośnikach klasy korporacyjnej.

Kolejne typy komórek pamięci, choć pozwalają na zapisanie większej ilości danych, to mają niestety mniejszą trwałość. W praktyce jednak nie ma to dużego znaczenia w dyskach konsumenckich, które nie są tak intensywnie eksploatowane, aby się zużyły. Obecnie ze względu na swoje dopracowanie oraz korzystny rachunek ekonomiczny, najbardziej rozpowszechnione są nośniki, które wykorzystują pamięć 3D NAND TLC. Coraz większą popularność zdobywają także QLC, których największą zaletą jest przystępna cena oraz mimo wszystko duża przewaga wydajnościowa w stosunku do HDD. W najwydajniejszych nośnikach producenci stosują oprócz komórek pamięci także bufor DRAM, który znacznie zwiększa prędkość zapisu i odczytu danych. Skoro już wiesz co to jest dysk SSD, warto się dowiedzieć jakie korzyści daje jego stosowanie.

Wykorzystanie komórek pamięci flash NAND ma kilka zalet w porównaniu do tradycyjnych dysków twardych. Przede wszystkim jest to większa odporność. Dyski HDD mają zamknięte w obudowie ruchome talerze, na których są zapisywane dane przy pomocy głowicy. W trakcie pracy obracają się one i ewentualne uderzenia lub upadki, zazwyczaj kończą się uszkodzeniem nośnika. Inaczej wygląda to w dyskach SSD. Są one pozbawione jakichkolwiek elementów mechanicznych. Dzięki temu wykazują bardzo dużą odporność na wstrząsy. Oprócz tego zużywają również mniej energii i są praktycznie bezgłośne. Te cechy sprawiają, że są to niemalże idealne pamięci do laptopów, które przecież często przenosimy i narażamy na różne czynniki.

Poza tym co daje dysk SSD? Przede wszystkim jego główną zaletą jest szybkość działania. Wymiana HDD na SSD dla większości użytkowników jest pozytywnym szokiem, ponieważ komputer nagle staje się znacznie bardziej responsywny. Programy uruchamiają się niemalże natychmiast po kliknięciu, a system operacyjny jest gotowy do pracy po kilku sekundach. Wynika to z kilku kwestii, takich jak: bardzo krótkie czasy dostępu, duża przepustowość oraz większa liczba operacji wejścia/wyjścia wykonywanych w ciągu sekundy (IOPS), które wykonuje dysk SSD. Co to jest?

IOPS to parametr dotyczący zapisu lub odczytu bloku danych o rozmiarze 4 kB. W wydajnym twardym dysku przeznaczonym do pracy w serwerach, jego wartość to ok. 200 IOPS. Różnica w dyskach SSD jest ogromna. W modelach przeznaczonych dla złącza SATA wartość ta sięga nawet 100 tys. IOPS, z kolei najwydajniejsze nośniki dla portu M.2 wykorzystujące protokół NVMe osiągają nawet 500 tys. IOPS. HDD zostają więc daleko w tyle.

Magistrala przesyłu danych ma wpływ na to, jak dużą wydajność oferuje dysk SSD. Co to oznacza? Nośniki w formacie 2,5 cala wykorzystują interfejs SATA III, którego maksymalna przepustowość to 6 Gbit/s. Oznacza to prędkość odczytu i zapisu wynoszącą ok. 550 MB/s. To znacznie więcej niż w dyskach twardych, które w wypadku nośników dobrej jakości oferują ok. 200 MB/s. Jeszcze większe możliwości zapewniają dyski SSD M.2 kompatybilne z protokołem NVMe i wykorzystujące magistralę PCIe 3x4 lub 4x4. W pierwszym przypadku są to transfery na poziomie 3500 MB/s dla odczytu oraz 3200 MB/s dla zapisu danych, a w drugim odpowiednio nawet 7000 MB/s i 6400 MB/s. Gołym okiem więc widać, że od dysków twardych SSD są znacznie szybsze.

Jak wspominaliśmy wcześniej, komórki pamięci, które są stosowane w dyskach SSD zużywają się. W praktyce jednak w typowym użytkowaniu konsumenckim nie powinien Ci doskwierać ten problem. Trwałość będzie miała znaczenie, jeśli masz zamiar wykorzystać dysk SSD, np. jako pamięć podręczną w serwerze. W takiej sytuacji lepiej wybrać nośnik klasy korporacyjnej, który zbudowany jest z komórek pamięci o największej trwałości.

Producenci dysków SSD bardzo często oferują długie wsparcie gwarancyjne. Bez trudu znajdziesz nośnik objęty nawet 5-letnią ochroną. Oprócz tego informację o trwałości daje także parametr TBW, który opisuje dysk SSD. Co to oznacza? Skrót ten (Total Bytes Written) informuje, ile terabajtów danych możesz zapisać na dysku, zanim skończy się jego gwarancja. Modele o większej pojemności mają także większy współczynnik TBW. Jeśli dysk ma pojemność np. 500 GB, a wartość jego parametru TBW wynosi 300, oznacza to, że aby utracić gwarancję przed jej zakończeniem, codziennie na dysku powinniśmy zapisywać ok. 500 GB danych. Wtedy współczynnik TBW zostanie wyczerpany po sześciuset dniach. W typowym domowym użytkowaniu jest to praktycznie nierealny scenariusz. Dlatego nie powinieneś obawiać się małej wytrzymałości dysku. Oczywiście przekroczenie wartości TBW nie oznacza, że nośnik się zepsuje. Może on jeszcze działać przez długi czas. Po prostu nie będzie już objęty ochroną gwarancyjną. W kwestii trwałości nie można zapominać także o kontrolerze dysku, który jak już wspominaliśmy dba o jego równomierne zużycie.

Skoro zapoznałeś się z naszym poradnikiem, to z pewnością wiesz już, co to jest dysk SSD i znasz odpowiedź na pytanie postawione w tytule. Zdecydowanie polecamy wybór nośników tego typu. Przede wszystkim dlatego, że są szybkie oraz niezawodne. W dobie wielordzeniowych procesorów i kart graficznych do gry w 8K, dysk SSD jest praktycznie niezbędny, aby w pełni cieszyć się wydajnym komputerem. Oczywiście jeśli tylko masz taką możliwość, najlepiej wybierz nośnik z długą gwarancją oraz o dużej wydajności. Jednak nawet podstawowy dysk SSD przyniesie znaczącą poprawę komfortu użytkowania względem HDD. Te ostatnie wybieraj tylko wtedy, gdy potrzebujesz bardzo dużej pojemności, a Twój budżet jest napięty.