Co to jest wirtualna rzeczywistość?

Aby w pełni zrozumieć pojęcie, jakim jest „wirtualna rzeczywistość”, i przejść do szczegółowych zagadnień tego coraz bardziej rozwijającego się zjawiska, warto wyjaśnić sobie najpierw krótko, czym właściwie ta wirtualna rzeczywistość jest. Pojęcie wirtualnej rzeczywistości przetłumaczyliśmy wprost z języka angielskiego, czyli virtual reality (VR). Większość z nas wirtualną rzeczywistość rozumie poprzez mniej lub bardziej zaawansowane okulary VR, które przenoszą nas w zupełnie inną rzeczywistość.

Choć nie jest to skojarzenie błędne, nie zawiera w sobie całej szerokości tematu. Wirtualna rzeczywistość w szerokim znaczeniu, to stworzenie z pomocą zaawansowanych programów komputerowych sztucznej przestrzeni, która ma na celu odtworzenie w jak największym stopniu otaczającego nas świata (lub często przestrzeni fantastycznych czy wkraczających w świat science fiction, lecz oddających wrażenie realnego znalezienia się w nich). Tak wirtualną rzeczywistość rozumiemy współcześnie, lecz, co ciekawe, artyści, naukowcy i wynalazcy już dziesiątki czy setki lat temu, próbowali uzyskać podobny efekt z pomocą dostępnych im w tamtych czasach narzędzi.

Jeżeli zaś chodzi o czasy współczesne, wspomagamy się coraz szybciej rozwijanymi technologiami, by wrażenia przebywania w innym świecie były jak najbardziej realistyczne. Najczęściej spotkamy się z tego rodzaju zjawiskiem, korzystając z szerokiej oferty komputerowych/konsolowych gier, które oferują nam ogromną gamę różnorodnych miejsc do zwiedzania. Jak się jednak okazuje, możliwości wirtualnej rzeczywistości sięgają znacznie głębiej i wykorzystywane są we wszelkiego rodzaju szkoleniach, treningach czy wizualizacjach nowych projektów. O tym, do czego wykorzystujemy współcześnie wirtualną rzeczywistość, powiemy sobie już za chwilę.

Wirtualna rzeczywistość w grach

Dla wielu osób, najbardziej oczywistym (i rzeczywiście – najpopularniejszym) sposobem stosowania technologii wirtualnej rzeczywistości jest tworzenie coraz to nowszych tytułów gamingowych, które możemy ogrywać z pomocą różnego rodzaju okularów i hełmów VR. Narzędzie niezbędne do wkroczenia w wirtualną rzeczywistość, oferują chociażby Sony (PlayStation VR), Oculus (Gear VR), czy HTC (HTV Vive). Oczywiście, na tym oferta sprzętów virtual reality się nie kończy – na rynku znajdziemy urządzenia o różnym stopniu zaawansowania (a przez to zróżnicowanych wymaganiach), przeróżnych udogodnieniach i możliwościach.

Ciekawym rozwiązaniem są relatywnie tanie okulary Google DayDream View, do których wkładamy własny telefon. Z pomocą okularów i samego mobilnego urządzenia, możemy grać w wiele ciekawych gier. Oczywiście, Google DayDream View nie dadzą nam tak zaawansowanych i satysfakcjonujących efektów, jak bardziej profesjonalne (przez co droższe) sprzęty współpracujące z mocnymi komputerami czy konsolami, lecz są idealnym narzędziem do poznania choć skrawka świata wirtualnej rzeczywistości w przystępnej cenie.

Gry VR z każdym rokiem stają się coraz bardziej zaawansowane i w coraz lepszy sposób oddają wrażenie znajdowania się w realnej przestrzeni. Dużą rolę pełni tu grafika, która ze względu na zaawansowane systemy VR musi być nieco gorsza, by zapewnić płynną i satysfakcjonującą rozgrywkę. Jednak to możliwość oglądania się w każdym kierunku nie z pomocą myszki, a własnej głowy, robi na wielu użytkownikach tak ogromne wrażenie – wrażenie wtopienia się w inny świat. Realizmu doświadczenia, a także rozrywki na zupełnie innym poziomie, dostarczają kontrolery lub rękawice, którymi możemy sterować całą rozgrywką.

Zamiast siedzieć przed komputerem z dłońmi na klawiaturze i myszce lub ze znanym każdemu graczowi kontrolerem, możemy poczuć się jakbyśmy sami chwytali przedmioty, rzucali nimi, bili się, wymachiwali mieczami i wiele, wiele więcej. Dzięki temu, doświadczenia realności świata, w którym się znajdujemy, są znacznie większe.

Gry VR to nadal w większości małe tytuły, które możemy ogrywać głównie sami lub ze znajomymi. Od jakiegoś czasu, na rynku zaczynają się jednak pojawiać nowe gry (lub tak zwane remastery – odnowione wersje znanych już tytułów) z zaawansowaną linia fabularną, mechanikami, itp., które pozwalają nam na wsiąknięcie w wirtualny świat na znacznie dłużej.

Wirtualna rzeczywistość – nie tylko gry

Jak wspomnieliśmy, wykorzystanie technologii wirtualnej rzeczywistości najczęściej odbywa się w różnego rodzaju grach komputerowych. Wiele osób może być nieświadomym, jak bardzo wirtualna rzeczywistość z każdym rokiem okazuje się przydatna w zupełnie innych dziedzinach – biznesie, nauce, szkolnictwie, czy nawet wojsku. Wprowadzenie rozwiązań wirtualnej rzeczywistości może w wielu sytuacjach okazać się bardzo ciekawą alternatywą dla tradycyjnych sposobów przeprowadzania licznych procesów. Stworzenie jednego, zaawansowanego wirtualnego środowiska i inwestycja w sprzęt VR, często okazuje się znacznie skuteczniejszym (czasem nawet bardziej bezpiecznym), a przede wszystkim atrakcyjniejszym ekonomicznie rozwiązaniem. W jakich sytuacjach poza grami komputerowymi wykorzystuje się dziś technologię wirtualnej rzeczywistości?

Jednymi z najpopularniejszych rozwiązań wykorzystujących wirtualną rzeczywistość, są wszelkiego rodzaju mapy i wirtualne wycieczki. Choć wiele osób może to zdziwić, bardzo popularne narzędzie, jakim jest Google Maps, jest jedną z odmian wirtualnej rzeczywistości. Możliwość zwiedzania prawie każdej ulicy na świecie z poziomu własnego komputera lub smartfonu, jest niczym innym, jak prostszym niż w wypadku zaawansowanych gier VR, stworzeniem wirtualnej rzeczywistości. Podobne, choć nie w tak szerokiej skali, zabiegi możemy dostrzec w wielu innych miejscach. Wiele firm i instytucji, udostępnia swoje wnętrza do wirtualnego zwiedzania. Mowa tu chociażby o fabrykach, salonach samochodowych, uniwersytetach, czy nawet muzeach. Usługa ta stała się szczególnie popularna w czasach pandemii, gdy wiele drzwi zostało przed nami zamkniętych. Sytuacja ta pozwoliła nam na rozwój rozwiązań wirtualnej rzeczywistości we wcześniej niespotykanych miejscach.

Wirtualna rzeczywistość wykorzystywana jest również w bardziej zaawansowany, bliższy graczom sposób. Często, stosując narzędzia projektowane z myślą o grach VR, tworzy się specjalne przestrzenie do szkolenia nowych pracowników. Przywołując kilka najpopularniejszych przykładów – wspomnieć należy chociażby o szkoleniu pilotów. Coraz częściej szkolenia i pierwsze testy przeprowadza się właśnie z wykorzystaniem technologii wirtualnej rzeczywistości. Jednorazowe stworzenie przestrzeni imitującej wnętrze kokpitu i odtwarzającej wszelkie warunki pogodowe, może posłużyć dużej liczbie szkół lotniczych i ich uczniom. Podobnie dzieje się w wypadku szkoleń operatorów wszelkiego rodzaju maszyn, czy nawet lekarzy! Możliwość przeprowadzenia właściwie nieograniczonej liczby prób mniej lub bardziej skomplikowanych operacji nie na „żywym organizmie”, lecz na prawie doskonałej jego imitacji, daje szanse na znacznie szybsze i mniej kosztowne szkolenie.

Na koniec nie można zapomnieć o czymś bardziej powszechnym, bo dotyczącym każdego z nas, a w szczególności naszych dzieci – edukacji. Choć współcześnie nawet w najbardziej zaawansowanych i elitarnych szkołach, nauczanie z pomocą systemów VR jest rzadkością lub ciekawostką, bardzo możliwe, że w przeciągu kilku lat wirtualna rzeczywistość na stałe zawita do szkolnych murów. W czym takie nowoczesne rozwiązania mogą pomóc w procesie edukacji? Przede wszystkim, możemy znacznie poszerzyć zakres eksperymentów chemicznych, czy fizycznych. Przy użyciu technologii VR możemy w wyjątkowo bezpieczny sposób przeprowadzać doświadczenia, które byłyby niewykonalne w szkolnym laboratorium lub po prostu niebezpieczne dla zdrowia, czy życia. Niezaprzeczalnym argumentem za wprowadzaniem nauki w tej ekstrawaganckiej formie, jest możliwość zachęcenia uczniów do ćwiczeń. Zamiast podręcznika, hełm VR!

Długa historia wirtualnej rzeczywistości

Chęć wprowadzenia innych w zupełnie inny świat towarzyszyła artystom, wynalazcom i naukowcom od bardzo dawna. Świetnym przykładem takiego podejścia jest chociażby znana każdemu Polakowi Panorama Racławicka. Choć w oczywisty sposób daleko jest jej do imersji odczuwalnej podczas użytkowania współczesnych sprzętów VR, to z pewnością w swoich czasach grała niemałą rolę.

Kolejnym krokiem w przybliżaniu ludzkiej percepcji do nowych warunków, były pierwsze narzędzia do tworzenia obrazów trójwymiarowych. Nie można nie wspomnieć tu o stereoskopie, który umożliwia obserwowanie zdjęć wykonanych w technologii 2D w 3D. Czymś, co możemy nazwać pierwowzorem dzisiejszych zestawów VR, jest the Ultimate Display. Urządzenie powstałe w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, pozwalało nam na obserwowanie obrazów wygenerowanych komputerowo, a nie wcześniej uwiecznionych aparatem, czy kamerą. W następnych latach, mogliśmy zaobserwować duże zainteresowanie technologią VR na rynku (choć sam termin virtual reality został ukuty dopiero w latach osiemdziesiątych przez Jarona Laniera).

Nieliczni użytkownicy mogli cieszyć się takimi urządzeniami jak Glowflow, czy Videoplace. Rewolucyjne podejście w temacie posiadał wyżej wspominany Jaron Lanier, założyciel firmy VPL Research. To właśnie dzięki niemu, możemy dziś cieszyć się takimi rozwiązaniami jak lekkie hełmy VR, czy rękawice/kontrolery VR. Jak widzimy, technologia VR przeszła już długą drogę. Jednak nie jest to jej koniec – przed producentami sprzętów VR, stoi wiele wyzwań i aspiracji, które mają uczynić urządzenia wirtualnej rzeczywistości jeszcze lepszymi i bardziej dostępnymi

Powrót

Te poradniki mogą okazać się pomocne

Komputery i tablety

Co to jest wirtualna rzeczywistość?