Nauka gry na keyboardzie – jak nauczyć się grać na keyboardzie?

Poradniki Eksperta

Zanim postawisz pierwsze kroki w nauce gry na keyboardzie, powinieneś dowiedzieć się czym właściwie jest ten instrument. W porównaniu do większości znanych nam wszystkim instrumentów, keyboard jest urządzeniem względnie nowym. Powstanie keyboardu zawdzięczamy szybkiemu rozwojowi technologicznemu, który pozwolił na stworzenie wszechstronnego instrumentu wytwarzającego dźwięk w pełni elektronicznie. Wiele osób porównuje keyboard do pianina lub fortepianu, lecz poza charakterystycznym sposobem gry na klawiaturze, trudno odnaleźć więcej podobieństw. Oczywiście, keyboardy pozwalają na uzyskanie dźwięków łudząco podobnych do wymienionych instrumentów, jednak z uwagi na dość sztywny podział historyczny i ze względu na sposób wydobywania dźwięku, trudno jednoznacznie przypisać wszystkie trzy instrumenty do jednej rodziny. Niektórzy kuszą się na nazywanie keyboardu „elektrycznym pianinem”, lecz jest to zupełnie inny instrument, który kieruje się odrębnymi zasadami.

Jak więc możemy scharakteryzować keyboard? Cechą szczególną tego popularnego instrumentu jest wszechstronność dźwięków. Współczesne keyboardy posiadają dziesiątki różnych tematów dźwiękowych, które możemy wykorzystać w bardzo oryginalny i nieoczywisty sposób. Od klasycznego dźwięku fortepianu, przez gitary, organy i perkusję, aż po chóry. Niektóre modele keyboardów posiadają funkcję wgrywania swoich własnych kompozycji dźwięków, dzięki czemu artyści i domowi amatorzy mają jeszcze szersze pole do popisu. Keyboard z oczywistych względów nie posiada pedałów, które są nieodłącznym elementem pianina i fortepianu – ubytki te da się jednak zniwelować. Lepsze modele keyboardów posiadają specjalne systemy rozpoznawania siły i szybkości nacisku na klawisz, co przekłada się na głośność i dynamikę dźwięku. Ponieważ keyboardy w całości opierają się o współczesne rozwiązania technologiczne, znajdziemy w nich wiele udogodnień, które pozwolą nam na wykorzystanie możliwości instrumentu w całości. Bardzo ciekawą funkcją, szczególnie dla początkujących muzyków, jest możliwość podłączenia do instrumentu słuchawek, dzięki czemu nie będziemy przeszkadzali domownikom podczas długich i żmudnych początkowych lekcji. Warto wspomnieć również o możliwości nagrywania własnych utworów, a także odtwarzania ich, co daje nam świetną możliwość nauczenia się grania podkładu i głównej linii melodycznej.

Nauka gry na keyboardzie niewiele różni się od nauki gry na pianinie czy fortepianie, choć wprawiony muzyk od razu wypunktuje istotne różnice w stylu gry. Brak wspomnianych wcześniej pedałów może być dużym utrudnieniem dla osób, które chcą „przesiąść” się z keyboardu na klasyczne instrumenty. Pozostaje również wcześniej wspomniany problem czułości klawiszy. Jeżeli wyposażymy się w keyboard pozbawiony funkcji wyczuwania dynamiki, siły i głębokości nacisku, nie dość, że znacznie utrudnimy sobie wyrażanie siebie w muzyce poprzez odpowiednią interpretację, dynamikę i artykulację, to trudno nam będzie się tego nauczyć na klasycznym instrumencie. Jeżeli więc zamierzasz używać keyboardu jako prostszej i bardziej przystępnej cenowo alternatywy nauki gry na pianinie lub fortepianie, już od samego początku warto jest postawić na urządzenie posiadające wyżej opisane funkcje. Jeżeli jednak keyboard ma być instrumentem używanym przez Ciebie docelowo, spokojnie swoje pierwsze kroki możesz stawiać na bardziej przystępnym urządzeniu bez klawiatury dynamicznej.

Choć może to brzmieć jak truizm, niezależnie od tego na jakim instrumencie chcesz nauczyć się grać, najważniejsza jest cierpliwość. Gra na instrumentach klawiszowych wymaga konkretnych umiejętności, które rzadko kto rozwija samodzielnie, bez konkretnych ćwiczeń. Początki, jak to zwykle bywa, są najtrudniejsze, gdyż musisz nauczyć się kilku umiejętności, które są absolutnym minimum w przyszłych krokach procesu. Mowa tu przede wszystkim o nauce nut (zarówno tych na papierze, jak i ich rozmieszczeniu na klawiaturze), opanowaniu podstawowych technik nadających oryginalnego brzmienia utworom oraz gry na dwie ręce. Pokrótce przejdziemy przez każdy z tych etapów, jednak wszystkie łączy jeden wspólny mianownik – wymóg cierpliwości. Nie każdy z nas ma szansę na zostanie kolejnym Chopinem czy Beethovenem, lecz większość z nas, jeżeli włoży w to odpowiednio dużo pracy i cierpliwości, może nauczyć się pięknie grać na keyboardzie, a nawet komponować własne utwory. Teraz przejdźmy do szczegółów tego, jak wygląda nauka gry na keyboardzie.

Opanowanie czytania, pisania i odgrywania nut jest jedną z najważniejszych umiejętności, jakie powinna posiadać każda osoba obchodząca się z instrumentami – nie inaczej jest z grą na keyboardzie. Podobnie jak z innymi dziedzinami nauki gry, wymaga to dużo cierpliwości i dokładności. Porządne opanowanie nut, zarówno tych pisanych, jak i ich odpowiedników na klawiaturze, jest kluczowe dla dalszej gry. Doświadczeni muzycy nie skupiają się na trafianiu w odpowiednie klawisze, lecz na „instrukcji” grania, która zapisana jest w postaci nut. Na początku każdy ma problemy z szybkim opanowaniem pięciolinii, lecz wraz z poświęconym czasem i praktyką, wszystko zacznie wychodzić naturalnie. Naukę nut można porównać do jazdy na rowerze, wystarczy nauczyć się raz, by później jeździć nie skupiając się na utrzymywaniu równowagi. Podczas nauki nut na pięciolinii, warto nie zapominać również o basach. Umiejętność odczytywania nut jest tu bardzo podobna, lecz wiele osób zapomina o nauce jednoczesnego odczytywaniu nut na kluczu wiolinowym i basowym. Umiejętność ta ma ogromne znacznie podczas grania na dwie ręce.

Opanowanie nut i naturalne odnajdywanie ich na klawiaturze jest tylko połową sukcesu. Nauka gry na keyboardzie wymaga nie tylko naturalnego odczytywania nut, ale także ich odgrywania. Szczególną trudnością dla większości osób jest wyćwiczenie lewej ręki, by wygrywała basową część utworu. Z kolei osoby leworęczne mają dużą trudność w wytrenowaniu prawej ręki do tego stopnia, by grała dominujące partie muzyczne. Wiele osób ma różne sposoby na przystosowanie niedominującej dłoni do gry, a następnie na koordynację obu. Z pewnością dobre opanowanie nut i naturalne odtwarzanie ich na klawiaturze znacznie ułatwi dość trudne zadanie, jakim jest skoordynowanie mniej przystosowanej dłoni. Gra na dwie ręce jest „wyższą szkołą jazdy” i braki w nauce nut mogą skutecznie uniemożliwić granie oburęcznie. Wiele osób poleca wyuczenie jednej dłoni, później drugiej, a następnie obu jednocześnie. Zadanie to wymaga wiele cierpliwości, lecz przynosi satysfakcjonujące efekty. Warto pamiętać również o tym, by jak najszybciej nauczyć się gry bez patrzenia na klawiaturę. Podobnie jak z nauką jazdy autem, na początku „ciągnie nas” do patrzenia w kierunku skrzyni biegów. Im szybciej oduczymy się patrzenia na dłonie i klawisze, tym sprawniej będziemy „prowadzili” instrument.

Nieważne, czy gramy na pianinie, fortepianie czy keyboardzie, zwykłe uderzanie w klawisze nie jest drogą do nauki poprawnej gry. Prawdziwy muzyk nadaje utworom charakteru poprzez dynamikę, interpretację i artykulację. Dynamika i artykulacja często są wyznaczone przez sam utwór i trudno jest je zmienić, lecz interpretacja daje szerokie pole do popisu. Używanie specjalnych zabiegów jak ustalenie głośności utworu, sposobu łączenia dźwięków czy ogólne wytworzenie klimatu utworu, jest bardziej zaawansowanym etapem nauki gry, który warto wyćwiczyć wraz z odpowiednim nauczycielem. Jedno jest pewne – nauka gry na keyboardzie jest wymagającym zajęciem, które mimo „wylanych łez” potrafi przynieść ogromną przyjemność.