Zdaniem eksperta
Aparat średnioformatowy – dla kogo średni format?
Udostępnij przez:
Dla kogo jest aparat średnioformatowy? Dlaczego warto zdecydować się taki format? Czym różni się od aparatu pełnoklatkowego? Dowiedz się tego z naszego artykułu.
W czasach królującej fotografii analogowej aparat średnioformatowy był na błony zwojowe o szerokości 60 mm bez perforacji, znany również jako film 120. Najczęstsze formaty klatek stosowanych w tych aparatach to: 6 × 4,5 cm, 6 × 6 cm, 6 × 7 cm, 6 × 8 cm, 6 × 9 cm. Pojedynczy obraz w formacie kwadratu na kliszy 120 ma mniej więcej taki sam rozmiar jak 3 połączone obrazy 35 mm. Ponieważ aparat średnioformatowy wykorzystuje kliszę 60 mm, wywołany obraz można powiększyć, aby pokryć okładkę czasopisma, plakat, a nawet ścianę budynku z mniejszą ziarnistością lub rozmyciem niż w przypadku filmu małoobrazkowego. Większe negatywy pozwalają uchwycić więcej szczegółów, dzięki czemu odbitki są wyraźniejsze. Wyższa jakość oznacza również łatwiejszy retusz negatywów, korygowanie skaz lub łagodzenie niechcianych odblasków. Rozmiar filmu jest główną motywacją profesjonalnych fotografów do przejścia na aparat średnioformatowy.
Dowolna rolka filmu 60 mm, o długości 120 lub 220 mm, może być naświetlana z różną rozpiętością klatek, w przeciwieństwie do standardowego filmu 35 mm. Jednym z popularnych rozmiarów portretów jest 6 × 7, co oznacza 60 mm × 70 mm, ponieważ jest prawie kwadratowy i umożliwia przycinanie do różnych typowych proporcji. Wielu wydawców czasopism preferuje fotografie o wymiarach proporcjonalnych do negatywu 6 × 7. Niektórzy fotografowie artystyczni decydują się na kwadratowy kadr o wymiarach 6 × 6, ponieważ tworzy on ciekawe kompozycje. Inni fotografowie panoramicznych pejzaży lub pejzaży miejskich naświetlają ogromny prostokąt filmu 6 × 12 z jeszcze inną proporcją kadrowania, chociaż mogą uzyskać tylko dziesięć ujęć na rolkę.
Cyfrowy aparat średnioformatowy to większe matryce i wyższe ceny
Większa matryca ma większy obszar do zbierania światła, a piksele nie są tak ciasno upakowane, jak w matrycy o mniejszym formacie. Większy obszar czujnika oznacza, że poszczególne piksele również mogą być większe. Na przykład w 50-megapikselowej kamerze Hasselblad CMOS rozmiar piksela wynosi około 5,3 mikrona, w standardowej lustrzance cyfrowej o wysokiej rozdzielczości to tylko około 4,14 mikrona. W związku z tym znacznie lepsza jest wydajność przy słabym oświetleniu, ponieważ stosunek sygnału do szumu jest bardzo korzystny. Większy czujnik zapewnia znacznie większy zakres dynamiki, co daje większą przejściową wartość tonalną, większą dokładność tonalną i lepszą dokładność kolorów. Zakres dynamiczny w aparacie średnioformatowym jest o 14 stopni większy niż w lustrzance cyfrowej. Zapisane obrazy są prawdziwe 16-bitowe.
Średni format czujnika pozwala na szerszy zakres dynamiczny. Jest to ważne, ponieważ pozwala zachować szczegóły, które często giną w jasnych i zacienionych obszarach obrazu. Większość pełnoklatkowych aparatów cyfrowych zapewnia 10-12 stopni zakresu dynamicznego, podczas gdy średni format może zapewnić do 15 stopni. Chociaż oprogramowanie do edycji może odzyskać wiele z tych informacji podczas przetwarzania końcowego, szczegóły w głębokich cieniach lub bardzo jasne szczegóły mogą zostać utracone na zawsze bez bracketingu ekspozycji i przetwarzania HDR. Średni format pozwala ominąć lub zminimalizować ten problem. Aparat średnioformatowy pozwala też na większą kontrolę głębi ostrości.
Rozmiar ma znaczenie
Jednym z najważniejszych i podstawowych parametrów każdego sprzętu fotograficznego jest wielkość matrycy światłoczułej aparatu. I nie chodzi tu o megapiksele, ale o realny, fizyczny obszar elementu światłoczułego. W przypadku aparatów cyfrowych czujnik jest urządzeniem, które znajduje się wewnątrz aparatu i działa w bardzo podobny sposób – zastąpił proces fotografowania na filmie światłoczułym. Najpopularniejszymi rozmiarami matryc aparatów bezlusterkowych i lustrzanek cyfrowych są pełnoklatkowe, APS-C i Mikro Cztery Trzecie. O ile APS-C jest mniejszy od pełnej klatki, o tyle średni format wykorzystuje znacznie większe matryce. Tradycyjna klisza średniego formatu 120 miała zwykle jedną klatkę o długości 6 cm, rozmiar średnioformatowych czujników cyfrowych to około od 43,8 mm × 32,9 mm do 53,7 mm × 40,2 mm, czyli mniej więcej dwa razy więcej od formatu pełnoklatkowej matrycy cyfrowej lustrzanki.
W tym przypadku większy jest lepszy, ponieważ czujniki obrazu średniego formatu przechwytują o wiele większą ilość światła i szczegółów, aby tworzyć pliki obrazów o bardzo wysokiej rozdzielczości. Jeśli chcesz wydrukować zdjęcie na billboard, powinieneś zrobić zdjęcie aparatem średnioformatowym 102 megapikseli – w tym przypadku nie ma prawie żadnych ograniczeń co do rozmiaru obrazu. Wady średnioformatowej matrycy dotyczą bardziej rozmiaru aparatu niż matrycy. Obudowa musi być duża, aby pomieścić matrycę średniego formatu – większą i cięższą niż pełnoklatkowa lustrzanka cyfrowa. Biorąc pod uwagę duży rozmiar matrycy aparatu i potężny procesor, koszt wyprodukowania aparatu średnioformatowego znacznie przekracza koszt typowej lustrzanki cyfrowej lub aparatu bezlusterkowego. Większy korpus, większa matryca i większy procesor to wyższy koszt – czasem 2-3 razy więcej niż pełnoklatkowy bezlusterkowiec. Również zużycie energii przez korpusy średnioformatowe z większymi czujnikami jest znaczne wyższe.
Średni format – kolor i tonalność
Dwa istotne wyznaczniki wyglądu średnioformatowego zdjęcia to kolor i tonalność, a także ich wpływ na zakres dynamiczny. Są one konsekwencjami większych rozmiarów pikseli znajdujących się w czujnikach średniego formatu.
W przypadku średniego formatu oczekuje się wyższej rozdzielczości w pikselach, podobnie jest z większą głębią bitową. Podczas gdy kamery o mniejszych formatach czujnika są zwykle 12-bitowe, czasem 14-bitowe, kamery średniego formatu zwykle zaczynają się od 14 bitów, a niektóre mają wyższe możliwości, nawet 16-bitowe. Większe rozmiary pikseli czujników, pozwalają zarejestrować więcej informacji i wykorzystać tę wyższą głębię bitową, aby uzyskać dokładniejsze kolory, a następnie płynniejsze przejścia z koloru na kolor.
Ważna jest nie tylko dokładność kolorów, ale także tonalność i kontrast, a także płynniejsze renderowanie i gradient od podświetlonego do zacienionego obszaru. Płynność przejścia od tonu do tonu jest tym, co odróżnia aparaty średnioformatowe od ich mniejszych odpowiedników.
Aparat średnioformatowy – dla kogo?
Jak zdecydować, czy średni format jest opłacalną inwestycją? Jest przecież zazwyczaj co najmniej dwa razy droższy niż pełnoklatkowe aparaty cyfrowe o porównywalnych parametrach. Zależy to od Twoich priorytetów. Niektórzy fotografowie przekonują, że subtelne różnice między aparatami średnioformatowymi a aparatami pełnoklatkowymi są warte dodatkowych pieniędzy, a niektórzy nie.
Czy wpłynie to znacząco na twoje obrazy, będzie w dużej mierze zależeć od tego, z którego systemu kamer się przyłączysz. Prawie każdy aparat wyprodukowany w ostatnich latach zapewni większości fotografów duży zakres dynamiczny.
Krótko mówiąc, są to niszowe narzędzia do niszowych zastosowań. Jeśli zdecydujesz, że interesuje Cię średni format, czy to na zakup, czy na wynajem do określonej pracy, następną decyzją będzie wybór najlepszego dla Ciebie systemu.
Udostępnij przez:
Te poradniki mogą okazać się pomocne
