Zdaniem eksperta
Jakie wady optyczne obiektywów wyróżniamy?
Udostępnij przez:
Obiektyw fotograficzny zbudowany jest z co najmniej jednej soczewki, jednak współczesne obiektywy to najczęściej kombinacja bardzo dokładnie obliczonych i dopasowanych wielu soczewek. Termin soczewka to powszechna nazwa nadana składnikowi obiektywu ze szkła lub przezroczystego tworzywa sztucznego, zwykle okrągłej, które ma dwie główne powierzchnie, które są szlifowane i polerowane w specyficzny sposób, aby uzyskać zbieżność lub rozbieżność światła przechodzącego przez materiał. Na czym polegają wady optyczne obiektywu?
Na czym polegają wady optyczne obiektywów?
Niestety, mimo precyzyjnego szlifu, urządzenia optyczne, w tym obiektywy są często nękane błędami, które zniekształcają obraz, wynikającymi ze sferycznej geometrii powierzchni soczewek. Możesz pomyśleć, że nowy obiektyw zagwarantuje Ci jednostkę wolną od wad, ale wady optyczne obiektywów są nieodłączną ich częścią. Wszystkie obiektywy je mają, a niektóre typy obiektywów – takie jak zoomy – są na nie bardziej podatne niż inne – takie jak stałoogniskowe.
Istnieją trzy główne źródła nieidealnego działania soczewek. Należą do nich błędy osiowe obiektywu, takie jak aberracja chromatyczna i sferyczna, oraz główne błędy pozaosiowe – koma, astygmatyzm i krzywizna pola. Trzecia klasa aberracji, często spotykana w obiektywach zmiennoogniskowych, to dystorsja geometryczna, która obejmuje zarówno dystorsję beczkowatą, jak i dystorsję poduszkową.
Nie wszystkie wymienione wyżej wady optyki występują we współczesnych obiektywach fotograficznych, ponieważ producenci starają się je maksymalnie zniwelować.
Aberracja chromatyczna
Te wady optyki wynikają z faktu, że soczewka załamuje niektóre barwy światła ostrzej niż inne – promienie fioletowego światła ostrzej niż zielone, a czerwień ulega jeszcze mniejszemu załamaniu. W rezultacie obiektyw ma tendencję do rozdzielania światła białego na kolory składowe, co daje kolorową aureolę.
Aberracja chromatyczna występuje, ponieważ obiektyw działa jak pryzmat, zagina światło, a kolory przechodzące przez obiektyw są rozszczepiane pod różnymi kątami. W obszarach o wysokim kontraście z określonymi krawędziami (na przykład tam, gdzie ostre krawędzie obiektu spotykają się z jasnym niebem) często można zobaczyć kolorowe obwódki w kierunku krawędzi obrazu.
Aberracja chromatyczna ma tendencję do nasilania się podczas fotografowania scen o wysokim kontraście. Szczególnie problematyczne są ciemniejsze obiekty otoczone białym tłem, pejzaże na tle jasnego wschodu słońca czy obiekty mocno oświetlone od tyłu.
Zniekształcenia obiektywu
Główne wady optyki – i chyba najbardziej oczywiste – to dystorsja. Przejawia się zaginaniem linii na obrazie, które w rzeczywistości są proste. Występuje w dwóch formach: dystorsji beczkowej – gdzie linie wybrzuszają się w środku i wyginają na zewnątrz w wypukłym kształcie oraz dystorsji poduszkowej – gdzie linie wyginają się do wewnątrz we wklęsłym kształcie.
Dystorsja beczkowata jest powszechnie obserwowana w obiektywach zmiennoogniskowych na końcu zakresu ogniskowych o szerokim kącie, ale może być również widoczna w obiektywach stałoogniskowych – na przykład, gdy obiektyw znajduje się blisko minimalnej odległości ostrzenia. Dobrym sposobem sprawdzenia dystorsji beczkowatej jest poszukanie równoległych linii w fotografowanym obszarze i sprawdzenie, czy linie te są równoległe także na zdjęciu. Zniekształcenie beczkowate często występuje podczas korzystania z obiektywów szerokokątnych. Dzieje się tak, ponieważ pole widzenia obiektywów szerokokątnych jest szersze niż matryca w aparacie i dlatego obraz wygląda, jakby został ściśnięty, aby zmieścił się na krawędziach kadru.
Oprócz obiektywów szerokokątnych także obiektywy zmiennoogniskowe o krótkich ogniskowych mają tendencję do generowania dystorsji beczkowatych.
Dystorsja poduszkowa daje efekt odwrotny do dystorsji beczkowatej. Zamiast zakrzywiania obrazu, zniekształcenie poduszkowe powoduje, że linie proste zakrzywiają się na zewnątrz od środka obrazu. Teleobiektywy są najczęstszym źródłem zniekształceń poduszkowych ze względu na zwiększone powiększenie części obrazu znajdujących się najbliżej krawędzi kadru. Jest to szczególnie widoczne, gdy obiektyw ma krótszą ogniskową.
Zniekształcenie wąsów to trzeci rodzaj zniekształceń obiektywu. Łączy dystorsję beczkowatą i poduszkowatą, aby uzyskać efekt przypominający wąsy. Niestety zniekształcenie wąsów jest trudne do naprawienia; na szczęście jest to również dość rzadka wada optyki i jeśli masz szczęście, nie znajdziesz jej w żadnym z Twoich obiektywów.
Winietowanie
Wady optyki to także cieniowanie narożników, gdzie obraz wytwarzany przez obiektyw jest ciemniejszy w kierunku narożników kadru. Nazywa się to winietowaniem i jest wynikiem padania światła przechwyconego przez obiektyw w kierunku krawędzi tworzonego przez nią okręgu obrazu. Dzieje się tak we wszystkich obiektywach i jest wynikiem blokowania światła peryferyjnego przez tubus obiektywu oraz faktu, że fale światła peryferyjnego muszą przemieszczać się dalej niż te w środku obiektywu.
Winietowanie jest zwykle najbardziej ekstremalne, gdy używa się maksymalnej ogniskowej w zoomach lub gdy używa się dużych przysłon (małych wartości przysłony). W tym drugim przypadku można to poprawić przymykając przysłonę obiektywu.
Wady optyczne obiektywów – jak ich uniknąć?
Jeśli chcesz ograniczyć zniekształcenia optyczne na swoich zdjęciach, masz kilka opcji. Po pierwsze, można fotografować ogniskową ze średniej półki – nic za szerokiego lub za długiego (50 mm to dobry początek), chociaż taka ogniskowa nie nadaje się do wszystkich rodzajów fotografii. Jeśli chcesz robić zdjęcia za pomocą obiektywu szerokokątnego lub teleobiektywu, możesz sprawdzić tabele testowe przed zakupem nowego sprzętu i wybrać obiektywy z najmniejszą dystorsją lub skorygować dystorsję w postprodukcji.
Wady optyki można korygować w postprodukcji – lub przynajmniej zminimalizować – jeśli fotografujesz w surowym formacie RAW. W panelu Optyka, popularnych konwerterów RAW, takich jak Lightroom i Adobe Camera Raw, można zaznaczyć dwa pola, aby zastosować korekty obiektywu. Uzyskują one dostęp do bazy danych w oprogramowaniu i wprowadzają poprawki na podstawie działanie używanego obiektywu. Opcja Usuń aberrację chromatyczną – zminimalizuje obwódki, a Użyj korekcji profilu – poprawi zniekształcenia i winietowanie.
Udostępnij przez:
Te poradniki mogą okazać się pomocne
