Zdaniem eksperta
Rodzaje obiektywów fotograficznych – jaki obiektyw wybrać?
Udostępnij przez:
Po zakupie aparatu przychodzi czas na wybór odpowiedniego „szkła”. Rodzaj obiektywu fotograficznego ma duże znaczenie. Nawet najlepsza matryca w połączeniu ze średnim instrumentem optycznym nie pozwoli Ci uzyskać ładnych zdjęć. Przeciwnie, dobry obiektyw do aparatu z nawet średnim „body” może wyprodukować ładny obrazek. Dowiedz się więcej z lektury naszego poradnika.
Budowa obiektywu fotograficznego
W kilku słowach warto omówić, z czego składa się obiektyw do. Jest to układ soczewek umieszczonych w tubusie z mocowaniem do aparatu fotograficznego. Obecnie na rynku dostępnych jest kilka standardów mocowań, a każdy producent aparatów oferuje własne.
Przykładowo: Sony E, Fuji X i GFX, Canon RF oraz Nikon Z są przeznaczone do bezlusterkowców tych marek. Mocowania Sony A, Canon EF, Pentax K oraz Nikon F współpracują z lustrzankami. Z kolei mocowanie systemu L stosowane jest w aparatach marek Panasonic, Sigma oraz Leica.
Jaki obiektyw do aparatu wybrać?
Jest kilka sposobów na klasyfikację obiektywów fotograficznych. Na początku jednak zajmiemy się kluczowym parametrem wpływającym na ich użyteczność i rodzaj uprawianej fotografii. Chodzi o kąt widzenia, który zależy od rozmiaru matrycy oraz ogniskowej. Na rynku aparatów z wymiennymi obiektywami dostępne są głównie matryce w formatach: 4-3, APS-C (DX), pełnoklatkowe oraz średnioformatowe. Opcja pełnoklatkowa odpowiada rozmiarom klatki filmu małoobrazkowego 35 mm, a formaty 4-3 oraz APS-C stanowią jej wycinek.
Ogniskowa obiektywu to odległość punktu skupienia światła w obiektywie od materiału światłoczułego, czyli matrycy. Ta sama ogniskowa, rzutując obraz na mniejszą matrycę, daje węższy kąt widzenia. Znajomość wartości współczynnika crop pozwala określić, jaki kąt widzenia uzyska obiektyw na danej matrycy. Dla pełnoklatkowego sensora wynosi on 1.0, natomiast dla matryc APS-C i 4-3 jest to odpowiednio 1,5x lub 1,6x oraz 2,0x. W przypadku średnioformatowego systemu, np. Fujifilm GFX, współczynnik wynosi 0,79. To jaki rodzaj obiektywu fotograficznego wybierzesz powinno być powiązane z tym, jaką matrycę posiada aparat.
Jako obiektyw standardowy dla formatu pełnoklatkowego przyjmuje się ogniskową 50 mm, która odpowiada polu widzenia ludzkiego oka, wynoszącemu około 47 stopni. Jednak na matrycy APS-C ze względu na crop 1,5x obiektyw 50 mm uzyska kąt widzenia odpowiadający ogniskowej 75 mm na pełnej klatce. Analogicznie w formacie 4-3 będzie to kąt widzenia zbliżony do ogniskowej 100 mm na matrycy pełnoklatkowej. Im krótsza ogniskowa, tym kąt widzenia jest większy. Natomiast wraz ze wzrostem ogniskowej kąt widzenia, czyli w praktyce przybliżenie, zwiększa się.
Od obiektywu szerokokątnego do teleobiektywu
Kąt widzenia określa zastosowanie, dlatego to on wyznacza rodzaj obiektywu fotograficznego. Jak już wspomnieliśmy, dla matrycy pełnoklatkowej obiektyw 50 mm jest szkłem standardowym. Charakteryzuje się uniwersalnym zastosowaniem. Dobrze radzi sobie np. w fotografii miejskiej, całkiem nieźle sprawdza się w portrecie, a podczas pracy na zewnątrz, gdy miejsca jest sporo, poradzi sobie również w fotografii krajobrazu. Obiektyw o ogniskowej mniejszej niż 50 mm określany jest jako szerokokątny. Ma on większy kąt widzenia, co pozwala ująć w kadrze szerszą perspektywę z mniejszej odległości.
Zastosowanie jest różnorodne. Ogniskowa np. 35 mm doskonale sprawdza się w codziennej fotografii reporterskiej, a nawet portretowej. Nie zniekształca znacząco perspektywy, a pozwala ująć temat w otoczeniu. Z kolei 24 mm to świetny wybór do krajobrazu czy architektury. Obiektywy z mniejszą ogniskową są również czasem określane jako ultraszerokokątne. Duży kąt widzenia sprawdza się np. w fotografii wnętrz obiektów, gdy brakuje miejsca, aby oddalić się od tematu zdjęcia.
Kolejny rodzaj obiektywu fotograficznego charakteryzujący się długą ogniskową (czyli dłuższą niż 50 mm) to tzw. teleobiektyw. Popularne standardy to np. 85 mm czy 135 mm. Taki obiektyw do aparatu ma węższy kąt widzenia, co sprawia, że możesz nim fotografować dalej położone obiekty. Krótkie teleobiektywy są wykorzystywane np. w fotografii portretowej. Generują atrakcyjne rozmycie, pozwalające na odseparowanie obiektu od tła, a tym samym skupienie na nim uwagi. Są również pozbawione zniekształceń obrazu, takich jak dystorsja beczkowata, charakterystyczna dla obiektywów szerokokątnych. Poza tym ich zastosowanie obejmuje również fotografię przyrody czy sportu.
Omawiane konstrukcje to podstawowe rodzaje obiektywów fotograficznych. Choć sprawdzą się one w omawianych przez nas scenariuszach, pamiętaj, że fotografia jest dziedziną kreatywną. Choć są pewne naturalne ograniczenia, np. nie zrobisz zdjęcia ptaka na drzewie obiektywem szerokokątnym, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać go w fotografii portretowej. Podobnie teleobiektyw sprawdzi się np. podczas wykonywania zdjęć detali architektury czy krajobrazu.
Obiektyw zoom a stałoogniskowy
Budowa obiektywu pozwala wydzielić instrumenty stałoogniskowe oraz zmiennoogniskowe. Wyjaśnijmy, na czym polegają różnice. Już sama nazwa daje wskazówkę – obiektyw stałoogniskowy ma jedną, niezmienną ogniskową, np. wspomniane 50 mm. Z kolei obiektyw zmiennoogniskowy (zoom) pracuje w określonym zakresie ogniskowych. Popularnym reporterskim standardem jest zakres od 24 do 70 mm, który często uzupełnia telezoom o zakresie od 70 do 200 mm. Taki zestaw jest bardziej uniwersalny i pozwala na oferowanie zarówno szerokiego kąta widzenia, jak i wąskiego bez konieczności wymiany obiektywu, na co często brakuje czasu. Nie oznacza to jednak, że zawsze będzie lepszym wyborem niż obiektyw stałoogniskowy.
Budowa obiektywu zoom jest bardziej skomplikowana, co zwykle przekłada się na większe rozmiary. Ruchome elementy sprawiają, że jest bardziej podatny na wnikanie pyłu do wnętrza, co może skutkować zasysaniem kurzu. Dodatkowo, w obiektywach zoom otwór przysłony jest zazwyczaj mniejszy – w dobrej jakości modelach wynosi f-2.8, natomiast nawet podstawowe obiektywy stałoogniskowe oferują jasność f-1.8, a najlepsze modele osiągają f-1.2. W praktyce jednak uniwersalność oraz coraz lepsza jakość optyczna sprawiają, że zoomy są często wybierane. To, jaki rodzaj obiektywu fotograficznego kupisz, zależy przede wszystkim od Twoich potrzeb i stylu fotografowania.
Zobacz także: Jaki obiektyw do makrofotografii wybrać?
Specjalne rodzaje obiektywów
Omówione przez nas sposoby klasyfikacji nie są jedynymi. Poza nimi można wyróżnić również inne unikatowe konstrukcje. Warto wspomnieć, że dostępne są np. szkła z systemem automatycznego ustawiania ostrości (autofocus) oraz manualne, w których regulacja odbywa się za pomocą specjalnego pierścienia na obudowie. Te drugie, korzystając z adapterów, można podłączyć do praktycznie każdego aparatu.
Specyficzny rodzaj obiektywu fotograficznego stanowi tzw. „rybie oko”. Ma on bardzo szeroki kąt widzenia przekraczający 180 stopni i nieskorygowaną dystorsję, oferując tym samym wyjątkową perspektywę. Ciekawostkę stanowi również tilt-shift. To obiektyw do aparatu z możliwością przesunięcia osi optycznej, pozwalający na kontrolowanie płaszczyzny ostrości i perspektywy. Odpowiednio operując głębią ostrości, można uzyskać tzw. efekt makiety.
Udostępnij przez:
Te poradniki mogą okazać się pomocne
