Poradniki Eksperta

Zdaniem eksperta

UEFI – co to jest i jak działa nowy BIOS?

 2024-06-04

UEFI może brzmieć dla wielu osób bardzo tajemniczo. Okazuje się jednak, że to termin, którego choć nie kojarzysz, jest Ci bardzo bliski, jeśli korzystasz regularnie z komputera. W poniższym tekście wyjaśniamy czym jest, jaka jest jego rola i kto może z powodzeniem dokonywać w nim zmian.

Co to jest UEFI? Wyjaśniamy skrót i znaczenie systemu

Zacznijmy od podstaw, czyli wyjaśnienia czym w ogóle jest UEFI. Skrót skrywa angielski termin Unified Extensible Firmware Interface. W wolnym tłumaczeniu oznacza to zjednoczony, rozszerzalny interfejs oprogramowania sprzętowego. W praktyce jest to nowoczesne oprogramowanie służące do obsługi podzespołów, które zastępuje tradycyjny BIOS w komputerach. Ten skrót kojarzysz pewnie lepiej? 


UEFI pełni rolę interfejsu pomiędzy systemem operacyjnym (np. Windows) a oprogramowaniem sprzętowym, co pozwala na bardziej efektywne i elastyczne zarządzanie zasobami komputera. Jedną z głównych zalet nowego systemu, jest zdolność do obsługi większych dysków twardych, niż w przypadku BIOS. Drugi z nich, ze względu na swoje ograniczenia, nie jest w stanie obsłużyć dysków o pojemności większej niż 2 terabajty. Z UEFI ten problem nie występuje, co jest szczególnie ważne w dzisiejszych czasach, gdy pojemność dysków twardych stale rośnie, podobnie jak wielkość plików wideo, czy zdjęć.


Kolejną istotną cechą UEFI jest jego szybkość. Dzięki zoptymalizowanej architekturze oraz możliwości uruchamiania w trybie równoległym pozwala on na szybsze bootowanie systemu operacyjnego w porównaniu do BIOS-u. Boot to po prostu proces rozruchu oprogramowania. Może być on realizowany z dysku, płyty, czy pamięci flash. Różnica w prędkości jest szczególnie zauważalna w nowoczesnych komputerach wyposażonych w dyski SSD


UEFI wprowadza również bardziej zaawansowane zabezpieczenia. Wciela funkcje takie jak Secure Boot, które pomagają chronić komputer przed uruchamianiem nieautoryzowanego oprogramowania, w tym złośliwego kodu. Secure Boot działa poprzez weryfikację podpisów cyfrowych sterowników i systemów operacyjnych, co znacząco podnosi poziom bezpieczeństwa. Interfejs UEFI jest bardziej przyjazny dla użytkownika w porównaniu do BIOS-u. Nowoczesne interfejsy graficzne UEFI umożliwiają łatwiejsze zarządzanie ustawieniami systemu, a także oferują wsparcie dla myszy i klawiatury, co znacznie ułatwia nawigację. 


Dzięki swojej modularnej budowie UEFI jest również bardziej elastyczne niż BIOS. Umożliwia dodawanie nowych funkcji i rozszerzeń bez konieczności modyfikowania całego oprogramowania. UEFI wspiera także tryb zgodności z BIOS, co pozwala na uruchamianie starszych systemów operacyjnych, które nie są przystosowane do pracy z UEFI. Dzięki temu możesz korzystać z nowych technologii, jednocześnie zachowując możliwość uruchamiania starszych aplikacji i systemów.

Płyty główne w naszej ofercie:

Jakie ustawienia pozwala zmieniać UEFI? Sprawdzamy funkcje

Jednym z podstawowych ustawień, które możesz zmienić, jest kolejność rozruchu systemu operacyjnego. Określ, z którego nośnika komputer ma się uruchamiać jako pierwszy. Jest to przydatne, jeśli chcesz zainstalować nowy system operacyjny lub uruchomić PC, bądź laptopa z zewnętrznego dysku. Masz możliwość dostosowania ustawienia dotyczącego pamięci masowej, takie jak konfiguracja trybu pracy dysków twardych. Wpływa to na ich wydajność i kompatybilność. 


Dzięki UEFI możesz również zarządzać ustawieniami procesora. Możesz włączyć lub wyłączyć funkcje takie jak Hyper-Threading, czy Turbo Boost. Wymienione parametry pozwalają na lepsze dostosowanie działania procesora do Twoich potrzeb, na przykład poprzez zwiększenie wydajności w zadaniach wielowątkowych lub poprawę działania maszyn wirtualnych. UEFI umożliwia także dostosowanie ustawień pracy pamięci RAM. Możesz zmieniać parametry takie jak, chociażby częstotliwość pracy pamięci, timingi oraz napięcia. Te opcje są szczególnie przydatne dla entuzjastów komputerowych i osób, które chcą maksymalnie wykorzystać potencjał swojego sprzętu.


Kolejną istotną kategorią ustawień, są opcje dotyczące grafiki. W UEFI możesz wybrać, który układ graficzny ma być używany jako domyślny, co jest ważne w komputerach z wieloma kartami graficznymi lub zintegrowanymi układami graficznymi. Możesz również dostosować parametry takie jak ilość przydzielonej pamięci dla zintegrowanej grafiki. 

UEFI oferuje także zaawansowane opcje, dotyczące zabezpieczeń. Możliwe jest skonfigurowanie hasła dostępu do UEFI, aby zabezpieczyć ustawienia przed nieautoryzowanymi zmianami. Masz ponadto możliwość włączenia Secure Boot. To funkcja, która chroni komputer przed uruchamianiem nieautoryzowanego oprogramowania. Możesz zarządzać ustawieniami dotyczącymi zasilania komputera.


UEFI umożliwia dostosowanie parametrów zarządzania energią, co pozwala na optymalizację zużycia energii i wydajności komputera. Możliwe jest na przykład ustawienie trybu oszczędzania energii lub skonfigurowanie, jak komputer ma się zachowywać po utracie zasilania. Warto również wspomnieć o możliwości aktualizacji oprogramowania sprzętowego za pomocą UEFI. Aktualizacja ta pozwala na wprowadzenie nowych funkcji, poprawek i ulepszeń, które mogą zwiększyć stabilność i wydajność Twojego komputera, a dzięki temu także systemu operacyjnego.

Czy samodzielna konfiguracja UEFI jest trudna?

Samodzielne dokonywanie zmian w UEFI może być wyzwaniem dla niedoświadczonej osoby, ale nie jest to niemożliwe. Przestrzegamy jednak przed intuicyjnym dokonywaniem zmian, bez wiedzy co konkretnie ustawiasz. Współczesne interfejsy UEFI są znacznie bardziej intuicyjne i przyjazne dla użytkownika, niż stare BIOS-y, co ułatwia nawigację i zrozumienie dostępnych opcji. Jednakże pewna ostrożność i podstawowa wiedza techniczna są niezbędne, aby uniknąć potencjalnych problemów.


Jeśli nie masz doświadczenia w pracy z UEFI, powinieneś zacząć od zapoznania się z instrukcją obsługi swojego komputera lub samej płyty głównej. Producenci często dostarczają szczegółowe opisy funkcji i wskazówki, dotyczące bezpiecznego wprowadzania zmian. Znajdziesz tam również informacje o klawiszach, które należy nacisnąć, aby wejść do UEFI podczas uruchamiania komputera. Trzeba to zrobić w odpowiednim momencie, bo jeśli tak się nie stanie, konieczne będzie ponowne uruchomienie i wywołanie UEFI od nowa. 


Przy pierwszym wejściu do UEFI, możesz czuć się przytłoczony ilością dostępnych opcji. Ważne jest, abyś dokładnie czytał opisy poszczególnych ustawień i zrozumiał, jak wpływają one na działanie Twojego systemu. Zaleca się, abyś unikał zmiany ustawień, których nie rozumiesz, ponieważ może to prowadzić do problemów z uruchamianiem systemu lub niestabilności komputera. 


Warto również wiedzieć, że większość nowoczesnych UEFI oferuje funkcje przywracania domyślnych ustawień. Jeśli dokonasz zmiany, która spowoduje problemy, zawsze możesz wrócić do pierwotnej konfiguracji. Ta opcja może być Twoim ratunkiem w sytuacjach, gdy nie jesteś pewien, jakie ustawienie spowodowało problem. 


Bezpieczne zmiany, które możesz rozważyć, obejmują na przykład kolejność bootowania, jeśli chcesz zainstalować nowy system operacyjny lub uruchomić komputer z zewnętrznego nośnika. Możesz także dostosować ustawienia dotyczące zarządzania energią, co może pomóc w oszczędzaniu baterii w laptopie.


Skoro wiesz już, czym jest UEFI i na co pozwala, warto uwzględnić to podczas zakupu nowej płyty głównej lub komputera. Sprawdź, z której wersji tego oprogramowania korzysta Twój sprzęt.

Powrót

Właściciel serwisu: TERG S.A. Ul. Za Dworcem 1D, 77-400 Złotów; Spółka wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym w Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, IX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000427063, Kapitał zakładowy: 40 618 750 zł; NIP 767-10-04-218, REGON 570217011; numer rejestrowy BDO: 000135672. Sprzedaż dla firm (B2B): dlabiznesu@me.pl INFOLINIA: 756 756 756