Zdaniem eksperta
Komponenty zestawu komputerowego, powinny pracować w możliwie niskich temperaturach. Dlatego elementy takie jak procesor, czy karta graficzna, są wyposażone w chłodzenie. Najczęstszym wyborem, jest duży radiator z wentylatorem. Bardziej zaawansowani użytkownicy, decydują się jednak na chłodzenie wodne PC, które ma kilka zalet. Jest ciche oraz świetnie radzi sobie z utrzymaniem niskich temperatur, a także wygląda bardzo efektownie. Polecamy stosowanie go w komputerach gamingowych, czy wydajnych stacjach roboczych. Zużywają one dużo energii, więc niezbędne jest odprowadzenie znacznej ilości ciepła.
Jak działa chłodzenie wodne PC?
W tradycyjnym chłodzeniu aktywnym, duży radiator odbiera ciepło bezpośrednio z procesora, a następnie wentylator zapewniając cyrkulację powietrza, obniża jego temperaturę. Chłodzenie wodne komputera, do transportu ciepła wykorzystuje wodę lub inny czynnik chłodniczy. Składa się ono z kilku elementów. Podstawowym jest wymiennik ciepła, nazywany blokiem wodnym. Jest on zamontowany na układzie elektronicznym, np. procesorze, i odbiera emitowane przez niego ciepło. Przepływa przez niego woda, która w trakcie tego procesu, ogrzewa się. Następnie trafia ona do chłodnicy, w której oddaje swoje ciepło do otoczenia i jest schładzana. Pomagają w tym wentylatory. Oczywiście, aby chłodzenie wodne PC działało w pełni, niezbędne są także takie elementy jak pompa, która wymusza obieg wody, zbiornik na wodę i elastyczne węże, w których płyn krąży pomiędzy elementami. Nieco prostszą budowę mają zintegrowane układy chłodzące typu AIO, które są najlepszym wyborem dla mniej obeznanych użytkowników.
Jakie chłodzenie wodne PC wybrać?
Powinniśmy zwrócić uwagę na to, jakie rodzaje chłodzenia wodnego są dostępne na rynku. Dla prawdziwych pasjonatów, przeznaczone są zestawy DIY, w których wszystkie elementy jak: blok wodny, chłodnica, pompa, czy zbiornik na ciecz i wentylatory, dobierasz samodzielnie. O ile sam wybór komponentów zestawu nie jest być może tak straszny, to już montaż potrafi stanowić wyzywanie. Dopasowanie złączek, odpowiednie przygotowanie wężyków, czy wreszcie instalacja całego układu w obudowie i przeprowadzenie testów szczelności sprawia, że jest to zadanie dla naprawdę zaawansowanych użytkowników. Jeśli jednak mimo wszystko, chciałbyś mieć komputer z chłodzeniem wodnym, możesz sięgnąć po zestaw typu AIO.
Chłodzenie wodne AiO
Nazwa chłodzenia wodnego typu AiO, nie wzięła się znikąd. Oznacza ona nic innego, jak „all in one”, czyli wszystko w jednym. Jest to bowiem kompletny, zintegrowany zestaw chłodzenia cieczą, z którego obsługą i instalacją poradzi sobie większość użytkowników komputerów. Zazwyczaj składa się on z blokopompki, która jak wskazuje sama nazwa, łączy funkcje bloku wodnego i pompki oraz chłodnicy z wentylatorami i wężami, przez które przepływa ciecz. Zaleta takiego rozwiązania jest oczywista. AIO oferuje efektywność chłodzenia wodnego, a przy tym jest proste w instalacji oraz nie wymaga zajmowania się doborem poszczególnych komponentów, co mogłoby sprawić Ci trudność. Takie zestawy są przeznaczone przede wszystkim, do pracy z procesorami. Na rynku dostępne są także AIO do instalacji z kartami graficznymi, zazwyczaj opracowane z myślą o wersjach referencyjnych wybranych modeli. Pamiętaj jednak, że jego instalacja będzie wymagała usunięcia standardowego chłodzenia karty, a to może wiązać się z utratą gwarancji. Oprócz tego, oferowane są karty graficzne z fabrycznie zainstalowanym blokiem wodnym, jednak do takiego modelu, należy dobrać resztę komponentów. Jest on bowiem przeznaczony do pracy w zestawie chłodzenia wodnego typu DIY.
Parametry chłodzenia wodnego
Jeśli chcesz wiedzieć, jakie chłodzenie wodne wybrać, to powinieneś zwrócić uwagę na jego parametry. Pierwszym z nich i do tego bardzo ważnym, jest rozmiar chłodnicy. Zależy od niego efektywność całego systemu. Popularne wymiary, to 120 i 140 mm, 240 i 280 mm oraz 360 i 420 mm. Poszczególne pary wyposażone są w jeden, dwa lub trzy wentylatory o rozmiarach odpowiednio 120 lub 140 mm każdy. Duże AIO będzie bardzo efektywne i sprawdzi się w najbardziej wymagających podkręconych procesorach, jak Ryzen 9, czy Intel Core i9. Jednak najpopularniejszym wyborem są chłodzenia AIO z dwoma wentylatorami, gdyż oferują one bardzo dobrą skuteczność oraz są dostępne w przystępnych cenach, a także mieszczą się w większości obudów. Również powinny poradzić sobie z najwydajniejszymi procesorami na rynku. Jeśli masz mało miejsca, możesz sięgnąć po jednowentylatorowe AIO, jednak musisz liczyć się z mniejszą skutecznością. Dobrze sprawdzi się ono przy podkręconych procesorach ze średniej półki cenowej, np. serii Ryzen 5 lub Core i5.
Kolejnym parametrem, na który powinieneś zwrócić uwagę wybierając wodne chłodzenie procesora jest głośność. Producent określa w specyfikacji maksymalny poziom natężenia hałasu. Zazwyczaj nie jest on duży i w wypadku najgłośniejszych modeli, nie przekracza 38 dB. Pamiętaj jednak, że wartość ta dotyczy pracy zestawu z pełnym obciążaniem. Na co dzień, takie warunki raczej nie występują, więc będzie on znacznie cichszy.
Dobierając AIO do procesora, zwróć uwagę na współczynnik TDP. Określa on maksymalną ilość wydzielanego przez CPU ciepła, które musi odebrać system chłodzenia wodnego. Większość AIO poradzi sobie ze schłodzeniem niemal dowolnego procesora dostępnego na rynku. Jednak pewne problemy mogą wystąpić po podkręceniu najwydajniejszych CPU lub w trakcie ich pracy w trybie turbo. Zbyt słabe AIO dobrane do bardzo wydajnego procesora, może również pracować z dużym obciążeniem, a przez to być głośne. Dlatego koniecznie zwróć uwagę na współczynnik TDP i porównaj go z posiadanym procesorem.
Montaż chłodzenia wodnego AIO
Wybierając AIO do swojej obudowy, sprawdź przede wszystkim, czy masz miejsce na jego montaż. Zazwyczaj chłodzenie wodne PC jest umieszczane na przedzie lub górze skrzynki, a modele jednowentylatorowe także na tyle. W zestawie z każdym nowym urządzeniem, znajdziesz komplet adapterów do zamocowania na konkretnym gnieździe procesora. Ostatnie, najnowsze z nich to AMD AM4 oraz LGA 1200. Podobnie jak przy montażu klasycznego chłodzenia aktywnego, będziesz musiał podpiąć do płyty głównej zasilanie wentylatorów. Oprócz tego, zazwyczaj chłodzenie wodne PC jest wyposażone w podświetlenie ARGB, umieszczone na wentylatorach lub blokopompce. Możesz nim sterować wygodnie z poziomu aplikacji, dostarczanej przez producenta płyty głównej. Popularne są np. Asus Aura Sync, ASRock Polychrome Sync, Gigabyte RGB Fusion, czy MSI Mystic Light Sync.
Przy montażu AIO uwidacznia się ich jeszcze jedna przewaga, nad tradycyjnymi coolerami wieżowymi. Blokopompka zajmuje mało miejsca, więc masz swobodny dostęp do wszystkich podzespołów w sąsiedztwie procesora, np. pamięci RAM z wysokimi radiatorami, czy dysków M.2. Jeśli często wymieniasz komponenty w „pececie”, to AIO będzie znakomitym wyborem.
Jak skuteczne jest AIO?
Efektywność działania chłodzenia wodnego, zależy oczywiście od konkretnego modelu oraz warunków w jakich pracuje. Możemy jednak w przybliżeniu określić jego skuteczność. Przykładowo, popularny procesor Intel Core i5-10400F chłodzony standardowym wentylatorem i radiatorem z zestawu, w spoczynku pracuje z temperaturą ok. 50 stopni Celsjusza. Chłodzenie wodne PC jest w stanie zredukować tę wartość do nawet 30 stopni Celsjusza. Jeszcze bardziej imponują wyniki w grach, gdzie temperatura na standardowym chłodzeniu przekracza 80 stopni Celsjusza, a z AIO wynosi nieco ponad 50 stopni Celsjusza. Oczywiście oprócz niższych temperatur, cały zestaw jest także znacznie cichszy, co pozytywnie wpływa na komfort gry i pracy.
Bezpieczeństwo chłodzenia wodnego
Nie da się ukryć, że woda i elektronika nie brzmią jak najlepsze połączenie. Dlatego z pewnością zastanawiasz się, czy chłodzenie wodne PC jest bezpieczne. W zestawach DIY jesteś zdany na umiejętności swoje lub instalatora. Z kolei modele typu AIO, cechują się profesjonalnym wykonaniem i nie musisz obawiać się wycieków zawartego w nich płynu chłodzącego. Oczywiście zawsze przed montażem warto obejrzeć produkt i sprawdzić, czy nie ma na nim, np. mechanicznych uszkodzeń węża, czy uszczelek.