Rodzaje amortyzatorów rowerowych
Amortyzator, to obecnie standardowe wyposażenie większości rowerów, a przede wszystkim rowerów górskich. To właśnie na ich potrzeby, został wymyślony. Gdy modna stała się jazda poza ubitymi drogami i wytyczano coraz to nowe i trudniejsze trasy do przejechania, konieczne stało się zastosowanie właśnie amortyzatora. Na początku była to amortyzacja wyłącznie przedniego koła, później powstały rowery typu „full”, czyli z amortyzacją obu kół. Większość użytkowników, zwłaszcza tych jeżdżących rekreacyjnie, myśli zazwyczaj, że amortyzator służy głównie do poprawy komfortu jazdy. Prawda jest taka, że głównym jego zadaniem jest zapewnienie przyczepności z nawierzchnią, tak aby możliwe stało się sterowanie rowerem w trudnym terenie, podczas jazdy z dużą prędkością oraz przyspieszanie, jak i jego zatrzymanie. Im lepszy kontakt z podłożem, tym lepsze panowanie nad rowerem, a co za tym idzie, również bezpieczeństwo jazdy. Owszem, jest to też jazda bardziej komfortowa. Wszystkie te aspekty sprawiają, że amortyzator znajdziemy dzisiaj praktycznie w każdym rodzaju roweru, poza szosowym. Teoretycznie, w tych właśnie rowerach, nastawionych na jak najmniejszą wagę, aby uzyskać jak największe prędkości i poruszających się wyłącznie po drogach utwardzonych, nie jest on potrzebny. Trwają jednakże prace, nad amortyzatorami przeznaczonymi do rowerów spokrewnionych z rowerem szosowym, takich jak gravel, czy przełaj.
Na początku amortyzator rowerowy był bardzo prostą i ciężką konstrukcją. W środku pracowała tylko sprężyna. Z czasem, amortyzatory ewaluowały, przez co stały się lżejsze i bardziej czułe. Poprawiło się ich działanie. Powstało też wiele ich odmian, zarówno pod kątem przeznaczenia, trudności trasy, czy rodzaju roweru w jakim się znajdują. Jest też wiele standardów ich mocowań. W zależności od roweru, możemy stosować więc różne rodzaje amortyzatorów rowerowych.
Jak działa amortyzator i jakie są rodzaje amortyzatorów rowerowych?
Amortyzator to lepsza trakcja roweru, czyli lepsza sterowność, przyśpieszenie, czy hamowanie. Amortyzator powinien tak działać, aby koła praktycznie przez cały czas dotykały nawierzchni – wówczas możliwa jest pełna kontrola nad rowerem. Rower bez amortyzatora, po najechaniu na przeszkodę, np. wystający korzeń powoduje, że koło podskakuje do góry, a rower przez pewien czas leci w powietrzu. Nagłe najechanie na mocno wystający korzeń, może też wybić kierownicę z rąk. Wyobraźmy sobie dodatkowo, że zjeżdżamy z górki z dużą prędkością i trafiamy niespodziewanie na drogę pełną takich korzeni, jeden po drugim, zakończoną ostry zakrętem. Wówczas praktycznie więcej „lecimy”, niż jedziemy, a skręcenie staje się praktycznie niemożliwe. Droga hamowania również się wydłuży, gdy koła są dłużej w powietrzu niż na trasie. Amortyzator pełni więc funkcję nie tylko mającą wpływ na ustabilizowanie jazdy, ale też zmniejszającą oddziaływanie drogi na ciało rowerzysty, a przede wszystkim na dłonie, ręce oraz nogi, na które przenoszone są drgania.
Rowery w naszej ofercie:
Budowa amortyzatora
Aby amortyzator działał z korzyścią dla kolarza, musiał przejść długą drogę, aczkolwiek jego budowa zewnętrzna, tak naprawdę niewiele się zmieniła. W dalszym ciągu jest to rura sterowa, połączona za pomocą korony widelca z dwoma górnymi goleniami. Na te golenie nałożone są golenie dolne, a w środku między nimi, znajduje się medium ściskane oraz tłumiące. Jest to układ teleskopowy. Pierwsze amortyzatory posiadały w środku jedynie sprężynę, która po natrafieniu na przeszkodę, pochłaniała ją. Sprężyna wówczas się uginała i pochłaniała całą energię, ale później szybko ją oddawała, w wyniku czego rower wybijał się w górę. Potrzebne było więc, zastosowanie elementu tłumiącego energię. Dzisiaj produkowane amortyzatory, to dość skomplikowane urządzenia. Nie dość, że potrafią wygładzić praktycznie każdą trasę, poprawić trakcję, to jeszcze są niezwykle lekkie, jak na swoje możliwości i jednocześnie bardzo wytrzymałe. Aby uzyskać optymalny efekt ich pracy, muszą odpowiednio resorować, czyli ugiąć się podczas przejeżdżania przez wystającą przeszkodę, a następnie szybko stłumić energię, aby wrócić do pozycji wyjściowej, bez efektu wybijania w górę. Różni producenci amortyzatorów, mają swoje patenty na ich działanie. W większości jednak każda ze stron, odpowiada za inny zakres pracy amortyzatora. I tak lewa goleń amortyzatora odpowiada za resorowanie, ugięcie amortyzatora, a prawa za tłumienie, czyli jego wyprost.
Rodzaje amortyzatorów rowerowych
Aby uzyskać jak najlepszy efekt amortyzacji, najwięksi producenci amortyzatorów szukają najlepszych materiałów i technologii poprawiających resorowanie i tłumienie. Najwięksi i najbardziej wyspecjalizowani producenci w tej branży, to Rock Shox i Fox. Po piętach depcze im Suntour, który jest liderem w produkcji amortyzatorów budżetowych, ale i on ma coraz większe osiągnięcia w budowaniu zawansowanych amortyzatorów do zawodowego sportu.
Pod względem technologii, możemy wyróżnić trzy główne rodzaje amortyzatorów, biorąc pod uwagę zastosowane elementy resorujące. Są to elastomer, sprężyna i powietrze. Każdy z nich ma swoje wady i zalety. Jaki amortyzator do roweru wybrać i który z nich będzie najlepszy?
Rodzaje regulacji
W różne typy regulacji, wyposażone są amortyzatory rowerowe. Rodzaje jakie w nich spotkamy, w dużej mierze zależą od zastosowanego medium ściskanego. Najwięcej możliwości regulacji, uzyskamy w amortyzatorze powietrznym. Najbardziej przydatnym ustawieniem, jest możliwość regulacji naprężenia wstępnego, dzięki której możemy dopasować ich pracę do wagi i preferencji użytkownika. Drugim bardzo ważnym parametrem, jest tłumienie odbicia, czyli możliwość ustawienia szybkości, w jakiej amortyzator ma wrócić do pozycji wyjściowej. Do często spotykanych ustawień, należy jeszcze blokada skoku amortyzatora, czasami połączona w jedną regulację z wielkością jego skoku. Z kolei rzadziej spotykanym ustawieniem, jest możliwość dostosowania kompresji amortyzatora.
Amortyzator elastromowy
Elastromer to materiał o dużej elastyczności, który ma właściwości jednocześnie resorujące, jak i tłumiące. Wydawałoby się, że to idealne rozwiązanie do zastosowania w amortyzatorach rowerowych. Jednakże wadą tego materiału jest to, że jego praca jest mocno uzależniona od temperatury. Im niższa temperatura, tym jest on sztywniejszy i traci swoje właściwości amortyzujące. Jedyną jego zaletą, jest niska cena. Nie nadaje się też do produkcji amortyzatorów o większym skoku. Dlatego właśnie ten rodzaj amortyzatora, spotkamy w rowerach budżetowych. Najczęściej występuje w prostych rowerach górskich oraz w rowerach miejskich i trekkingowych.
Amortyzator sprężynowy
Sprężyna to najpopularniejszy, a zarazem najprostszy element resorujący, cechujący się liniową charakterystyką ugięcia. Tu właśnie jest problem, że tylko resorujący. Aby sprawnie wszystko działało, trzeba dodać jeszcze element tłumiący. Najczęściej jest to olej w prawej goleni, który przepływa przez system otworów o różnej średnicy. Podczas najechania na przeszkodę, kiedy główną rolę odgrywa sprężyna, przepływa on szybko przez duże otwory, aby nie ograniczyć jej działania. Natomiast powrót odbywa się przez mniejsze otwory, dzięki czemu amortyzator nie działa jak katapulta, ale wraca powoli do pozycji wyjściowej. To jeden z popularniejszych systemów amortyzacji, który od lat sprawdza się w samochodach. Wadą rozwiązania jest waga systemu, ponieważ w amortyzatorach tego typu, przeważnie stosowana jest sprężyna stalowa, a w droższych modelach nawet tytanowa. Kolejną wadą jest brak regulacji, umożliwiającej dostosowanie ugięcia sprężyny do wagi kolarza. Tutaj, aby móc wykonać precyzyjne dopasowanie do wagi, należałoby wymienić sprężynę na bardziej miękką lub twardą. To wiąże się niestety z dodatkowymi kosztami.
Amortyzator powietrzny
Powietrze użyte jako medium, ściskane w amortyzatorze ma wiele zalet, dlatego jest to obecnie najbardziej rozwijana technologia amortyzacji w rowerze. Co prawda to najdroższy system z najdroższym serwisem, ale dający mnóstwo możliwości regulacji, jak i niską wagę, co ważne jest w kolarstwie zawodowym. Główna zaleta, to możliwość precyzyjnego dopasowania do wagi kolarza oraz jego preferencji. Najczęściej spotykany system, to powietrzno-olejowy. Tu standardowo mamy podział, gdyż w lewej goleni odpowiedzialna za resorowanie jest sprężyna powietrzna, a w prawej odpowiadający za tłumienie jest system olejowy. Oczywiście różni producenci stosują różne rozwiązania, ale to akurat jest wykorzystywane najczęściej. Sprężyna powietrzna, to inaczej komora powietrzna, znajdująca się w lewej goleni. Najechanie na przeszkodę powoduje zwiększenie ciśnienia w komorze – efekt podobny do ściskania sprężyny. Im większe ugięcie, tym większe ciśnienie, które należy wytłumić, aby nie wybić kolarza do góry. Wówczas do działania wkracza prawa goleń wypełniona olejem, której system otworów tłumi szybki powrót do pozycji wyjściowej, analogicznie jak w przypadku amortyzatora powietrzno-olejowego. Dużym minusem sprężyny powietrznej, w porównaniu do klasycznej, jest jej progresywna charakterystyka ugięcia. Im większa przeszkoda, tym większe ciśnienie jest wytworzone w komorze, a tym samym gorsza jest amortyzacja i ograniczony skok amortyzatora.
Zaletą tych amortyzatorów jest to, że mamy możliwość ich idealnego dopasowania, które możemy przeprowadzić sami. Z komory powietrznej wyprowadzony jest zawór. Dzięki pompce wysokociśnieniowej, możemy dopompować do odpowiedniej wartości powietrze, dopasowując skok amortyzatora do naszej wagi i naszych preferencji. Ciśnienie, jakie należy wytworzyć w komorze, przeważnie podane jest na naklejce przyklejonej do amortyzatora. Oczywiście możemy też ustawić naprężenie wstępne amortyzatora, potocznie zwane SAG, według swoich preferencji i na podstawie własnych doświadczeń.
W zależności od roweru, na którym się poruszamy, możemy w nim zastać różne rodzaje amortyzatorów rowerowych. Te najbardziej zaawansowane, możemy spotkać w modelach z wyższych półek. Jednak nic nie szkodzi, aby swój rower również poddać ulepszeniom i zastosować w nim lepszy amortyzator.
Te poradniki mogą okazać się pomocne
